دکتر عبدا... سعیدی
از چپ به راست: دکتر عبداله سعیدی، مهندس نادری، دکتر قاسمی، مهندس اکرمی، دکتر طاهری و دکتر شمعانیان
مصاحبه کننده: مریم بهره مند
- با سپاس از قبول زحمتی که فرمودید چنانچه امکان دارد خلاصه ای از فعالیت‌ها و سوابق علمی و اجرائی خود را بیان بفرمائید؟
در سال 1328 در نیشابور به دنیا آمده‌ام و تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در مشهد در سال 1346 به پایان بردم. در سال 1350 در رشته زمین شناسی از دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد فارغ‌التحصیل و بلافاصله در همان سال در سازمان زمین شناسی کشور بکار مشغول شدم.
آغازین تجربه زمین شناسی حرفه ای خود در این سازمان را در چهارگوش زمین شناسی 1:250000 مشهد زیر نظر آقای دکتر منیر داودزاده انجام و پس از آن در پاییز سال 1351 برداشت های زمین شناسی برگه 1:100000 سه چنگی را انجام دادم که تقریباً اولین کار مستقل اینجانب در تهیه نقشه زمین شناسی بود.
مقرر شده بود که در سال 1359 برای ادامه تحصیل به شهرگرنبل فرانسه عزیمت کنم. بدلیل جنگ تحمیلی و قطع روابط سیاسی با فرانسه، این امر تا سال 1370 به تأخیر افتاد. در این سال به فرانسه رفتم و در دانشگاه پیر و ماری کوری پاریس زیرنظر پروفسور لوک امانوئل ریکو، ابتدا در دوره کارشناسی ارشد و یکسال پس از آن پایان¬نامه‌ی، خود را در زمینه ژئودینامیک آغاز کردم و در دسامبر 1995 درجه دکترای خود را از این دانشگاه کسب کرده و به کشور بازگشتم.
- با توجه به سابقه‌ی فعالیت شما در سازمان زمین شناسی واکتشافات معدنی به نظر شما این سازمان در چه زمینه‌های موفق عمل کرده است؟
دوران طلایی سازمان برای اینجانب سال های 1350 تا 1363 بود که می توانستم از منابع بیکران تجربیات اولین نسل زمین شناسان ایران و اروپایی کسب دانش و تجربه کنم. با بازنشسته شدن این نسل کم کم پشتوانه تجربی سازمان رو به کاستی گذاشت. ولی از دهه 70 خورشیدی با واگذاری مسئولیت مطالعات اکتشاف مواد معدنی به سازمان، به تکاپوی مطالعات زمین شناسی افزوده شد. در این سالیان روابط علمی مابین سازمان و دانشگاه های اروپایی رشد چشمگیری داشت و توانست متخصصان فراوانی را پرورش دهد که شوربختانه تعداد زیادی از آنها پس از اتمام تحصیلات تکمیلی خود، جذب سازمان نشدند. در زمینه اکتشاف مواد معدنی، انرژی و هزینه های فراوانی خرج شد که سبب شناسایی منابع معدنی فراوانی شد.
- در طول سالیان گذشته و حال شاهد کاستی ها و موفقیت‌ها و همچنین تشویق و انتقادات قرار گرفته‌ایم. در یک ارزیابی گذرا نتیجه کارهای سازمان زمین شناسی و بویژه مرکز مشهد را چگونه می بینید؟
سازمان زمین شناسی در سال های 70 گسترش زیادی پیدا کرد و مراکز پنجگانه در شهرهای تبریز، اهواز، کرمان، شیراز و مشهد شکل گرفت تا از فاصله مأموریت های زمین شناسی نسبت به مرکز کاسته شده و زمان کمتر هدر رود. رشد این مراکز از پیروزی های خوب سازمان بوده است. دربین آنها دو مرکز مشهد و تبریز از نظر فعالیت شاخص ترند، بویژه مشهد که با درایت و مدیریت خوب مدیران آن و جذب کارشناسان زبده، محیط دلپذیری جهت فعالیت و تکامل، در آن شکل گرفت. گاهی این مرکز در بخش هایی از فعالیت ها از مرکز تهران نیز بسیار جلوتر است. ازجمله موزه ها و آرشیوهای زمین شناسی.
- جناب آقای دکتر سعیدی ما در کشور شاهد یک دوره ی رشد وشکوفایی بررسی‌های چینه‌شناسی و زمین شناسی پایه بودیم که شما نیز در آن سهم بسزایی داشتید به باور شما راهکارهای شکوفایی مجد د بررسی های زمین شناسی چه می باشد؟
سازمان زمین شناسی همیشه یک مرکز پژوهشی بوده و هست، چنانچه به آمار کارشناسان این سازمان، بویژه زمین شناسان در کنفرانس های بین المللی نگاهی انداخته شود، می توان به این امر مهم در سازمان واقف شد. ولی در سال های گذشته مشکلات مالی همیشه سبب کند شدن فعالیت های علمی و اجرایی سازمان شده است و بدین دلیل تعداد زیادی از کارشناسان زبده و با تجربه، چه بازنشسته شده و چه غیربازنشسته سازمان را به دلایل گوناگون ترک کرده اند ولی هیچگاه نیروهای جوان و با انگیزه تربیت نشده اند و این بزرگترین کاستی و نقطه قابل انتقاد می باشد. اگر نگاهی به تعداد زمین شناسان بخش های چندگانه زمین شناسی انداخته شود، آنگاه افول فعالیت های زمین‌شناسی هویدا می شود.
- آقای دکتر سعیدی جنابعالی یکی از چهره‌های برجسته در زمین شناسی ایران هستید و نقشه و گزارش های متعددی توسط شما تهیه شده است. خواهشمند است پیشنهادات خود را در جهت ارتقا کمی و کیفی آنها بیان فرمایید.
در سال های آغازین دهه هشتاد، یک پروژه بزرگ تهیه نقشه های بزرگ مقیاس، بوسیله معاونت زمین شناسی تعریف و به تصویب ریاست سازمان رسید. استانداردهای تهیه شده آن پروژه چنانچه تغییر نمی یافت و در مسیر برنامه ریزی شده پیش می رفت، شک نکنید که یک دوره شکوفایی پژوهشی زمین شناسی، یافته های نوین چینه شناسی، رسوب شناسی، تکتونیک و سنگ شناسی، زمین‌شناسی زیست محیطی، زمین شناسی مهندسی و اکتشافی آغاز می شد که می توانست بهترین داده های پایه زمین شناسی برای پروژه عمرانی کشور تولید گردند. ولی شوربختانه مسیر این پروژه به بیراهه کشیده شد.
پیشنهاد می نمایم که تغییرات بنیادین در بخش های زمین شناسی صورت گیرد، نیروهای جوان باانگیزه که توان فعالیت های میدانی را داشته باشند، تربیت گردد. از تجربیات زمین شناسان پیشکسوت استفاده شود و همان الگوی اولیه مطالعات زمین شناسی بزرگ مقیاس (نقشه های 1:25000) اجرا شود. آنگاه شاهد خواهید بود که جنبشی در سازمان روی خواهد داد و چه نتایج بی نظیر پژوهشی برای مطالعات پایه تمامی پروژه های اقتصادی و عمرانی کشور تولید خواهد شد.
- در صورت تمایل خاطره ی از دوران کاری خود را بیان کنید؟
در سال 1351 که نقشه های زمین شناسی 1:100000 خاور ایران زیرنظر دکتر اشتوکلین و دکتر افتخارنژاد تهیه می شد، دکتر اشتوکلین از زمین شناسان جوان آن دوره گزارشی برای مرحوم مهندس خادم تهیه کرده بود، از اینجانب بعنوان یک جوان مستعد، پرکار و باآینده در سازمان زمین شناسی نامبرده بود که بزرگترین تشویق در تمام طول فعالیت کاری من بود.
- آقای دکتر در حال حاضر بیشتر روی چه فعالیت‌ها و مطالعاتی متمرکز هستید؟ (در صورت تمایل به این پرسش پاسخ دهید.)
پس از سالیان زیاد، کار اجرایی که کمی اینجانب را از فعالیت های میدانی دور کرده بود، دوباره به آنچه بهترین علاقه ام در زندگی بود بازگشته ام و اکنون باکمک جوانان همراهم و در کنار اساتید باتجربه ام فعالیت های زیادی در زمینه مطالعات زمین شناسی، زمین شناسی مهندسی و اکتشافی در یک بخش کوچک خصوصی دارم و بر پایه تعهدم خدمتگزار ایران زمین و جوانان این مرزبوم می‌باشم.
از اینکه این فرصت و افتخار را دادید و همکارانی چون مرا فراموش نکرده اید سپاسگزاری می‌نمایم و برایتان آرزوی پیروزی و سربلندی دارم.
