ایران - مشهد مقدس
اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق
اداره کل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق با هدف ارتقاء کمی و کیفی فعالیت‌های در دست انجام، همکاری با دستگاه‌های اجرایی مرتبط، تبادل تجربه‌ها و هم‌افزایی هر چه بیشتر در تسریع حصول به اهداف تبیین شده، همکاری‌های برون سازمانی را در دستور کار خود قرار داده است. آنچه در ذیل به آن اشاره می‌شود، بخشی از این فعالیت‌ها است که جهت آگاهی خوانندگان ارائه می‌شود:
پروژه اکتشاف ید در پهنه اکتشافی گلستان
توسط: هادی شریفی
استان گلستان با مساحتی حدود 6/20311 کیلومترمربع 24/1% مساحت کل کشور را تشکیل می‌‌هد و براساس آخرین تقسیمات کشوری دارای 11 شهرستان،21 شهر،21 بخش، 50 دهستان و 1067 روستا و آبادی و 1637208 نفر جمعیت می‌‌باشد. در حال حاضر این استان به سبب تولید ید در کشور به عنوان منطقه شاخص معدنی در کشور شناخته شده است.
تعداد کمی از کشورها و ازجمله ترکمنستان، آذربایجان، امریکا، چین، روسیه، شیلی، ژاپن و ایران، تولیدکننده ید به‌شمار می‌روند. دست‌کم ۲۴ نوع ماده یددار وجود دارد. بیش‌ترین مصارف این ماده معدنی را می‌توان در صنایع داروسازی (مانند قرص‌های تیروئید)، صنایع پتروشیمی (به‌عنوان کاتالیزور)، ساخت داروهای ضدعفونی‌کننده دامی و مواد شیمیایی (تمام ترکیبات یددار) دید. این ماده معدنی در ساخت اسیداستیک، کائوچو، رنگدانه، مواد آلی، فیلم مدیا، تولید فلزات با خلوص بالا، مکمل غذایی، تایر اتومبیل، صنایع هوافضا و الکترونیک نام برد. درباره منحصر به فرد بودن ید در استان گلستان و میزان استخراج آن کافی است بدانیم که ۸ کشور از جمله ایران، ید را استخراج و استحصال می‌کنند و به‌دلیل معادن ید استان گلستان، کشور ما در رده پنجم کشورهای تولیدکننده ید جهان قرار گرفته است. بیشتر ید تولید شده به خارج از کشور صادر می‌شود. نخستین پروانه بهره‌برداری معدن ید کشور با عنوان "اینچه" در سال ۱۳۸۶ در استان گلستان صادر شد که ذخیره قطعی این معدن ۳ هزار و ۵۰۰ تن اعلام شده است. تکمیل اکتشافات دومین محدوده معدنی ید ایران نیز با میزان ذخیره قطعی یک‌هزار و ۲۸۸ تن برآورد در سال ۱۳۹۴ انجام شده است. همچنین کارخانه تولید ید کانسار خزر در ۲۷کیلومتری شمال آق‌قلا و نزدیکی مرز اینچه‌برون است. کانسار خزر در سال ۸۳ با هدف اکتشاف و استخراج ید در شمال استان گلستان، تاسیس و تولید ید در معدن این شرکت از اواخر سال ۸۷ آغاز شد.
با مشخص شدن استان گلستان به عنوان پتانسیل تولید ید در گلستان، درخواست‌های فراوان سرمایه‌گذاری به سوی آن استان روانه گردید. با توجه به نبود اطلاعات کافی در زمینه نحوه گسترش، تشکیل و میزان ذخایر ید شورابه‌ای در این استان و همچنین به منظور جلوگیری از بروز مشکلات زیست محیطی و مخاطراتی مرتبط با استحصال این ماده معدنی استراتژیک، وزرات صنعت، معدن و تجارت تصمیم به تعریف پهنه در این منطقه نمود تا پس از تکمیل مطالعات کار واگذاری به صورت مدیریت شده انجام گیرد. در طی مزایده برگزار شده کار مطالعاتی این پهنه به شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران واگذار گردید.
نظر به سابقه درخشان اداره کل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال‌شرق در انجام مطالعات اکتشافی پهنه گناباد، شرکت تهیه و تولید درخواست خود مبنی بر انجام مطالعات اکتشاف ید در پهنه گلستان را به این اداره کل مطرح و این اداره کل با توجه سیاست اخذ درآمد اختصاصی و تکیه بر ظرفیت‌های کارشناسان در جهت معرفی هر چه بیشتر برند سازمان زمین‌شناسی در ارائه خدمات متنوع فنی و مهندسی در حوزه زمین‌شناسی، اکتشاف، مخاطرات و... مسئولیت انجام مطالعات را بر عهده گرفت.
در مرداد ماه سال جاری قرارداد این پروژه به مبلغ 4/500/000/000 (چهار میلیارد و پانصد میلیون ریال) نهایی و هم‌اکنون در حال اجرا است.
به طور کلی در این پروژه علاوه مدل‌سازی زیرسطحی از گسترش شورابه‌ها یددار و معرفی مناطق امیدبخش جهت بهره‌برداری از ید، مخاطرات و معضلات زیست محیطی ناشی از آن شامل بررسی میزان فرونشست زمین در اثر استحصال شورابه، زمین لرزه‌های القایی، اختلاط آب شور و شیرین و بررسی رادیواکتویته عناصر همراه ید نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
موقعیت و وضعیت زمین شناختی پهنه ید گلستان
تبادل تفاهم‌نامه همکاری در تاریخ 29 آذرماه 97
