دیدگاه‌های پیرامون برگزاری کنگره ژوراسیک
توسط: سحرناز تاج‌بخش
کنگره بین‌المللی ژوراسیک ایران و کشورهای هم جوار در مهرماه 1396 در اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق (مشهد) برگزار شد. از آنجا که پویایی و طی کردنِ مسیرِ کمال نیاز به بررسی عملکرد دارد، لازم بود برگزاری این کنگره از ابعاد گوناگون مورد نقد و بررسی قرار گیرد. به همین مناسبت جلسه ای در این اداره کل برگزار شد که نقاط قوت و ضعف این کنگره به همراه پیشنهادات متنوع توسط همکاران مطرح شد. با این حال، نظر به اینکه افرادِ بیرون از دایره اجرا، با سلائق گوناگون، نظراتی متفاوت نسبت به موضوع دارند، برآن شدیم، ارزیابیِ برگزاری این کنگره را به جای این که از زبان خود تنظیم کنیم، از دیدگاه شرکت کنندگان به خوانندگان عزیز ارائه نماییم. به این منظور طی فراخوانی در درگاه الکترونیکی این اداره کل و نظرخواهی کتبی از تعدادی شرکت کنندگان در کنگره درخواست شد نظر خود را در رابطه با چگونگی برگزاری این همایش ابراز نمایند. آنچه در ادامه آمده است، مروری بر موارد طرح شده توسط این عزیزان است.
بدیهی است این بزرگواران از منظر تخصص و دیدگاه های شخصی به مسائل نگاه کرده اند و از این رو طیف متفاوت نظرها شایسته تعمق بیشتر است.
دکتر رضا موسوی حرمی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد ایشان در رابطه با این کنگره عقیده دارند که "یکی از پربارترین کنگره‌هایی بود که تاکنون اینجانب در ایران شرکت کرده بودم و از نظر محتوای علمی در سطح بسیار بالایی برگزار شد". ایشان اظهار امیدواری کرده‌اند که در آینده نزدیک مشابه این کنگره برگزار گردد چرا که دوران مزوزوئیک در ایران از نظر اقتصادی بسیار حائز اهمیت است و شناخت و تحقیقات بیشتر، برای شکوفایی کشور مفید خواهد بود.
دکتر جلیل قلمقاش؛ معاون زمین‌شناسی سازمان برگزاری همایش را به لحاظ محل، برنامه‌ریزی، اجرای به موقع و پذیرایی عالی و در حد سمینارهای بین‌المللی دانست. ایشان درباره ی نحوه پذیرش مقالات و ارائه آن پیشنهاد کردند که "بهتر است سمینارهای تخصصی همچون ژوراسیک به صورت منسجم و در یک سالن برگزار شود و به جای پذیرش مقاله‌های دانشجویی، فقط بر روی ارائه نتایج پژوهش‌های چند ساله توسط محققان برجسته (مشابه سخنرانی Prof. Fürsich) تمرکز گردد. بدین صورت دانشجویان و محققان با گرایش‌های مختلف در جریان جدیدترین نتایج پژوهشی قرار خواهند گرفت". دکتر قلمقاش همچنین پیشنهاد برگزاری چنین نشست هایی را با مشارکت انجمن های علمی مرتبط نظیر انجمن دیرینه شناسی، انجمن زمین شناسی ایران و ... ارائه دادند و مزیت آن را حمایت و تشویق انجمن‌های مردم نهاد دانستند چرا که بخشی از برگزاری همایش توسط اعضای انجمن‌ها و دانشجویان انجام خواهد شد.
دکتر علیرضا شهیدی؛ مدیر زمین شناسی منطقه‌ای سازمان برگزاری کنگره ژوراسیک را به لحاظ کمی و کیفی در سطح مناسب و قابل قبول و در نوع خود منحصر به فرد دانستند چرا که تاکنون برگزاری این چنین همایش در یک دوره زمین شناسی که کلیه موضوعات را شامل شود برگزار نشده بود. ایشان در مورد سخنرانی ها معتقد بودند که "برخی از سخنرانی‌ها علیرغم داوری، از سطح مطلوبی برخوردار نبود و یا اینکه از مجموعه نویسندگان مقاله، فرد ارائه دهنده در حد ارائه مقاله نبود". ایشان همچنین پیشنهاد کردند که برگزاری این کنگره ادامه دار و چنانچه امکان‌پذیر باشد حتی به صورت سالیانه نشریه‌ای به همین عنوان پس از اخذ مجوزهای لازم منتشر گردد.
دکتر منیره خیرخواه؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم زمین و سنگ شناس برگزاری کنگره ژوراسیک ایران را به عنوان یک کنگره تخصصی علمی بسیار ارزشمند و قابل ستایش دانستند و از کلیه دست اندرکاران برگزاری همایش تشکر کرده اند چرا که به عنوان نخستین همایش علمی از این دست بسیار خوب برگزار گردیده است. ایشان اظهار امیدواری کرده اند که در سال های آتی شاهد برپایی چنین همایش‌های تخصصی و پربار در سازمان زمین شناسی کشور باشیم.
دکتر مرتضی خلعتبری؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم زمین و از مهمانان کنگره دعوت از پیشگامان زمین شناسی، پذیرایی و تقدیر از آن‌ها را مناسب ارزیابی کردند و برگزاری کنگره را در مجموع مثبت دانستند. ایشان همچنین انتقادهایی از برگزاری همایش داشتند که عبارتند از ضروری نبودن ارائه تعارفات ایرانی به زبان انگلیسی در مقدمه برنامه، توجه خاص به برخی از مهمانان سازمان مرکزی کنگره و عدم ضرورت احترامات ویژه برای افراد خاص، اطلاع رسانی کمرنگ در خارج از مشهد. ایشان انتخاب سخنرانان خارجی جهت سخنرانی‌های ویژه را کاملاً حساب شده و دقیق دانستند. در انتها ایشان یادآوری کرده اند که "نکات مثبت برگزاری این کنگره بسیار بیشتر از نکات نقادانه بنده بوده است".
مهندس جمال روشن روان؛ زمین شناس پیشکسوت و مدیر بازنشسته مرکز مشهد برگزاری نخستین کنگره بین‌المللی ژوراسیک را منظم و مقالات آن را متنوع و با کیفیت‌های متفاوت ارزیابی کرد.
دکتر نصراله عباسی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان ضمن سپاس از میزبانی بسیار خوب سازمان زمین‌شناسی کشور-مرکز مشهد این موارد را در خصوص برگزاری این کنگره گوشزد نموده‌اند. نخست مشکل تراکم جمعیت در فضای اداری با توجه به برگزاری چنین همایش بزرگ و با موضوعات مختلف (چینه شناسی، ماگماتیسم و...). دوم کمرنگ بودنِ مقالاتی پیرامون زمین شناسی کشورهای هم‌جوار علیرغم عنوان همایش. سوم توجه به آیین‌نامه‌ی اخیر وزارت علوم در خصوص برگزاری همایش ها با توجه به ماهیت علمی همایش هایی از این دست.
دکتر محمدرضا شیخ‌الاسلامی؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم زمین این گردهمایی را از لحاظ استاندارد برگزاری در حد بسیار خوب و برنامه ریزی و اجرای آن را بسیار آبرومندانه تلقی کردند. ایشان عقیده دارند که "بی شک تداوم سمینارهای تخصصی در گرایش‌های مختلف زمین شناسی، سطح این رشته علمی را بالاتر خواهد برد".
دکتر شیخ الاسلامی تنها کاستی این گردهمایی را تفاوت سطح علمی مقالات ارائه شده دانستند و اظهار امیدواری کردند که در گردهمایی‌های بعدی داوری و ارائه مقالات بیشتر مورد دقت و توجه برگزار کنندگان قرار گیرد.
دکتر محمودرضا مجیدی‌فرد؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم‌زمین، محقق ژوراسیک و عضو کمیته ملی چینه‌شناسی ضمن اشاره به اجرا و میزبانی (فضا، برنامه ریزی، تقدیر از بزرگان ژوراسیک ایران، پذیرایی) خوب کنگره ژوراسیک آن را منبع فکرهای جدید درباره کنفرانس‌های زمین‌شناسی دانستند. ایشان اظهار امیدواری کرده‌اند که سایر کنفرانس‌های زمین‌شناسی نیز از حالت عمومی به تخصصی تبدیل شود و زمینه مشارکت در کنفرانس‌هایی مانند ژوراسیک بیشتر شود. پیشنهادات مشخص ایشان عبارتند از: در همایش ها و سمینارهای بین المللی و به منظور افزایش کیفیت مقالات، تمام مقالات انگلیسی یا حداقل چکیده آن‌ها توسط فردی که مسلط به زبان انگلیسی و زمین‌شناسی کنترل و در صورت لزوم ادیت شود. اسلاید تمام سخنرانی ها بایستی به زبان انگلیسی باشند، محل برگزاری سخنرانی ها با گرایش نزدیک به هم مانند چینه و فسیل، رسوب‌شناسی و... در یک جا باشد تا شرکت کنندگان بهتر از آن بهره ببرند. چنین کنفرانس های پرباری به جای یک روزِ فشرده به دو روز افزایش و در عوض تعداد اتاق های کنفرانس کاهش یابد. "همچنین برخی از کنفرانس های عمومی مانند ژئوتوریسم طوری برنامه‌ریزی شود که همگان امکان حضور و شنیدن آن‌ها را داشته باشند".
دکتر مجیدی‌فرد با توجه به اطلاعات ارزشمند علمی که در این کنگره گردآوری شد، پیشنهاد گردآوری و حفظ اطلاعات ژوراسیک را در قالب بانک اطلاعات ژوراسیک در مرکز مشهد ارائه دادند تا با فعالیت مداوم با زمین شناسانی که در این زمینه تخصص دارند، ارتباط نزدیک علمی داشته باشند. ایشان در انتها آرزو کردند که "با امید به خداوند متعال کاندید کنفرانس ژوراسیک جهانی در ایران باشیم که تبعات آن بسیار ارزشمند برای کشور و زمین شناسی ایران است."
مهندس‌حسین پرتوآذر؛ زمین‌شناس پیش کسوت ضمن خوب توصیف کردن برگزاری این کنگره، از بازدیدهای حاشیه ی برگزاری کنگره مانند موزه، غرفه های نمایشگاه، بازدید از مقبره و موزه فردوسی اظهار رضایت کردند. پیک خبری حضور پیشکسوتان از جمله ایشان را گرامی می‌دارد.
دکتر طیبه محتاط؛ رئیس بخش فسیل‌شناسی سازمان ضمن قدردانی از دست اندرکاران "برای فراهم‌نمودن فضای علمی جهت ارائه و تبادل‌نظر در زمینه آخرین دستاوردهای علمی" فوق برنامه‌های این کنگره را بسیار با ارزش و بی‌نظیر دانستند. به خصوص بازدید از سامانه جامع مستندات علوم زمین که به عنوان اولین مجموعه در حفظ، ساماندهی و شناسنامه‌دار کردن مستندات علوم‌زمین در کشور آغاز به کار کرده است تشکر و قدردانی نموده‌اند.
