1396/03/31
تعداد بازدید: 2687
مهندسی نگاه
تهیه کننده: محبوبه پرورش
نگرش به معنی اعتقاد، احساس و نیات رفتاری فرد، نسبت به یک پدیده مشخص یا یک رویداد و حتی یک شیء است و به عبارتی دقیق تر نگرش تمایل نسبتا" پایدار به شخصی، چیزی یا رویدادی است که در رفتار، عملکرد و احساس فرد مشخص می شود. آیا این مفهوم یک خصیصه ذاتی است؟ تا چه اندازه می‌توان آن را مدیریت کرد؟ آیا نگرش را می توان کسب کرد؟ اهمیت آن در تعریف هویت فرد نسبت به افراد دیگر و محیط پیرامونش و بطور خاص در عملکرد سازمانی او چیست؟
بی شک پاسخ دقیق این سوالات در حوزه علوم انسانی بازتعریف می شود و برای ما زمین شناسان شاید درک و یا یافتن پاسخ آن ها خارج از حوصله باشد اما اندیشیدن به پرسش های مطرح شده، اهمیت زیادی دارد. در اینجا قصد پاسخ دادن و بیان مباحث روانشناختی و جامعه شناسی نیست. مدتی به افراد موفق، خلاق و در واقع کسانی که به خوبی از عهده تحلیل مسائل و ارائه راه حل‌های ابتکاری و مدبرانه برمی‌آمدند، دقت کردم. در همه آن‌ها یک نکته مشترک وجود داشت، نگرش متفاوت، نگاه سازنده، نگرش پویا و هر واژه زیبای دیگری که در این رابطه در ذهن می گنجد. به نظر می رسد که موفقیت افراد در زندگی ارتباط تنگاتنگی با نحوه مدیریت دیدگاه ایشان دارد که تا حدود زیادی خصیصه ذاتی، اما قابل تغییر است. به همین دلیل می توان گفت قابل مهندسی کردن است. افراد می توانند نگاه خود را به پیرامون خویش مدیریت و مهندسی کنند.
به منظور پرهیز از اطاله کلام و نیز کاربردی کردن مبحث مطرح شده که عنوان "مهندسی نگاه" را برای آن برگزیده‌ام، تنها به بیان برخی از راه‌کارهای عملی که در مدت فعالیت در سازمان آن‌ها را تجربه و در افراد موفقی که با آن‌ها ارتباط داشته‌ام، دیده‌ام، در مدیریت نگرش و کسب موفقیت ارائه میکنم.
نگاه خود را مهندسی کنید
1. نگاه پرسش‌گر داشته باشید. چیستی هر کاری که به شما واگذار می شود را جستجو کنید. چرا این کار را باید انجام دهم؟ چه نتیجه ای قرار است از انجام این کار حاصل شود؟ در واقع هدف، نتیجه و ماهیت کار را در فضای ذهن خود بازآفرینی کنید.
2. نگاه آموزش پذیر و طالب داشته باشید. به همه چیز به دید آموزشی نگاه کنید. تمام اتفاقات پیرامون ما چه در منزل و چه در محیط کار، کارکرد آموزشی دارد. در همه رویدادها و فرآیندها، نکات آموزشی زیادی وجود دارد و آن چه که میزان برگرفتن ما را و در نتیجه میزان موفقیت ما را رقم میزند این است که تا چه اندازه نگاه ما پذیرای آن نکات است و چگونه آن ها را از پیرامون خود می گیرد. تمرین کنید تا نگاهتان را مهندسی کنید تا ذهن شما پویا و آموزش پذیر عمل کند. خواهید دید تمام جلساتی که در آن شرکت می‌کنید و شاید آن را اجبار می‌دانید، کلاس درس است. در زیرنویس و ارجاع اموری که در نامه‌های اداری که به دستتان می‌رسد، نکات آموزشی زیادی وجود دارد، حتی در بازی فرزندتان، در لجبازی های کودک سه ساله و برخورد متفاوت والدین و در مسائلی که در هنگام رانندگی تا رسیدن به محل کار و برعکس برایتان پیش می آید، نکات آموزشی وجود دارد که آن ها را می توانید در محیط کار خود پیاده کنید.
3. نگاه تحلیل‌گر داشته باشید. همه چیز را تحلیل کنید. تمرین ذهنی خوبی است که همواره نکات ضعف و قوت یک فرآیند کاری را در ذهن خود مجسم کنید و بهتر آن است که آن‌ها را به قلم آورید و سپس تحلیل کنید و برای تبدیل ضعف های احتمالی به نقاط قوت راهکار ارائه کنید. سخت نگیرید. این کار را سهل و روان انجام دهید. حتی در امور شخصی تمرینش کنید. لزومی ندارد که حتما تحلیل شما و راهکارهایتان فضایی برای ارائه و اجرا داشته باشد. این کار را به عنوان تمرین برای خودتان بارها و بارها انجام دهید تا ناخودآگاه شما شود و در واقع نگاه شما مهندسی تحلیل‌گر باشد. انسان کمال طلب است و در این خصیصه تحلیل‌گر بودن بیش از هر چیز کمک کننده است. تحلیل‌گری را از مسائل مورد علاقه شروع کنید تا نگاهتان عادت کند. به مسائل اقتصادی علاقه دارید؟ آن ها را تحلیل کنید. مسائل سیاسی و یا اجتماعی را می‌پسندید؟ به روانشناسی کودک علاقه دارید؟ به مباحث علمی رشته خود و... علاقه مندید؟ آن‌ها را تحلیل کنید.
4. نگاه و نگرش آگاهانه داشته باشید. به روز و همیشه دانش پژوه باشید. کتاب بخوانید. خیلی زیاد همیشه کتاب بخوانید. حتی برای استراحت کتاب بخوانید. برای فهم بیشتر کتاب بخوانید. در موضوعات مختلف کتاب بخوانید. رکن اصلی نگرش کارآمد و موفق، دانش است. سطح آگاهی خود را بالا ببرید حتی اگر احساس کردید آگاهی بیشتر، رنج شما را هم بیشتر می‌کند اما بدانید که دانش لذت و احساس خوبی در شما ایجاد خواهد کرد که در هیچ دستاورد دیگری آن را تجربه نخواهید کرد. با هر دانشی که به دست می‌آورید، با هر کتابی که می‌خوانید، نگاه خود را مهندسی کنید و ساختارهای فکری خود را بازبینی و پایش کنید و اگر لازم است عناصری را جابجا، اضافه یا پاک کنید. نگرش خود را اگر ضرورت داشت بازآفرینی کنید.
5. نگرش مثبت اندیش و خوش‌بین باشید. این جمله را از آقای دکتر طاهری، مدیر محترم زمین شناسی مرکز مشهد در یکی از جلسات شنیدم که "خوشبینی همیشه جواب می‌دهد". نه به این معنی که به همه چیز و همه کس به راحتی اعتماد کنید. نه به این معنی که نتایج کارتان را با خوشبینی بهترین بدانید. مفهوم این است که به هر چیز نگاه می کنید، با هر کس ارتباط برقرار می کنید، نکات مثبت و مطلوب را پررنگ تر ببینید. همه چیز و همه‌کس هدفمند و آگاهانه خلق شده‌اند. مطمئن باشید در کنار یکدیگر معنادار می‌شویم.
6. نگرش مبتکرانه داشته باشید. خلاق بیندیشید. همیشه محورها و ابعاد ارائه نشده یک پدیده را در ذهن خودتان خلق کنید. حتما روش‌کاری که به شما دیکته شده است نهایی و بهترین نیست. با رعایت استانداردها و ضوابطی که موظف به ارائه کار در آن قالب هستید، روش‌های نو در انجام آن را امتحان کنید. گاهی برای وظیفه‌ای که به عهده دارید، دو خروجی ارائه دهید (قالب مرسوم و قالب نو که شما ابداع کرده اید). تجربه کرده ام که نوآوری در انجام امور گاه خود تبدیل به روش کار جدید می‌شود و دیگران هم آن را به خوبی می پذیرند. با نوآوری و خلاقیت، کارتان را لذت بخش و از حالت یکنواختی خارج می‌کند. برای تمرین از مسائل ساده و کوچک شروع کنید. اگر با نرم افزار کار می‌کنید حتما سایر منوها و عملگرهایی که در نرم افزار وجود دارد و تاکنون سراغش نرفته اید را امتحان کنید.
در پایان، "نگاه" ویژگی منحصر به فرد شماست. قابل کپی‌کردن نیست. آن را خوب و قدرتمند مهندسی کنید.
