حضور اداره کل رمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق در نهمین نمایشگاه بین المللی معدن، زمین شناسی و صنایع وابسته 19-22 آبان 1394
جعفر رکنی
غرفه اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق در نمایشگاه بین المللی مشهد، شامل دستاوردهای فنی و اجرایی این اداره کل به مدت 4 روز در سالن ابوسعید در معرض دید پژوهشگران، معدن کاران و دانشجویان بازدیدکننده قرار گرفت.
از برنامه های جانبی این غرفه، برگزاری سه میز هم اندیشی و چهار کارگاه آموزشی بود که جهت استفاده دانشجویان، علاقمندان و معدن کاران در راستای توسعه اکتشافات علمی و افزایش سهم درصد معادن از تولید ناخالص ملی با موفقیت برگزار شد.
گزارش برگزاری میزهای هم اندیشی همزمان با برگزاری نمایشگاه معدن، زمین شناسی و صنایع وابسته
جعفر طاهری
برگزاری نمایشگاه های متعدد در شکل متداول آن و ارائه بخشی از دستاوردهای سازمان اکنون به یک سنت تکراری بدل شده است که بعضاً همکاران در اثر بخشی آن چندان متفق القول نیستند. از دیگر سو همگان بر این باورند که عدم حضور در چنین عرصه هایی شاید همان حداقل شناخت موجود از سازمان را نیز در کوچه های فراموشی گرفتار نماید. از این رو در جلسه ای که به طور خاص در مورد نحوه حضور مرکز مشهد در نمایشگاه معدن، زمین شناسی و صنایع وابسته تشکیل شده بود (سه شنبه 19/8/94 و یک روز قبل از برگزاری) پیشنهاد شد به منظور فرصت سازی هرچه بیشتر در تعامل با اندیشمندان و صاحب نظران عرصه ی علوم زمین و معدن، میزهای هم اندیشی تشکیل شود که پس از بحث و بررسی عناوین ذیل مورد تصویب قرار گرفت:
1- زمین شناسی و اکتشاف
2- زمین شناسی، اشتغال و کارآفرینی
3- زمین شناسی و حفظ مستندات علوم زمین
در ادامه با هم فکری همکاران فهرستی از مهمانان در نظر گرفته شد که 90% این عزیزان در جلسات شرکت نمودند و باعث و بانی مباحث خوبی شدند.آنچه در ادامه می آید گزارش اجمالی این نشست ها می باشد.
1- میز هم اندیشی زمین شناسی و اکتشاف
این جلسه ساعت 20 روز چهارشنبه طبق هماهنگی های قبلی در محل غرفه سازمان در نمایشگاه بین المللی مشهد و با حضور اکثر مدعوین از جمله آقای دکتر کریم پور از دانشگاه فردوسی مشهد، آقای مهندس عباس نیا از سازمان بازرسی، آقای مهندس اعتمادی معاونت معدنی سازمان صنعت معدن تجارت، آقایان مهندس نادری، مهندس رکنی، مهندس عسکری، مهندس جعفری و مهندس پورخسرو از سازمان زمین شناسی، آقایان مهندس شایسته عظیمی، مهندس مافی، مهندس رضازاده، مهندس پژهام از فعالان بخش خصوصی و آقای مهندس نازپرور از سازمان نظام مهندسی معدن و تنی چند از همکاران و کارشناسان فعال در حوزه اکتشاف برگزار شد. محوریت و ریاست جلسه را آقای مهندس روشن روان مدیر محترم مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی مشهد به عهده داشت. در ابتدا آقای مهندس روشن روان ضمن خوش آمدگویی، اهمیت اکتشاف و جایگاه آن را در حل معضلات پایه ای عنوان نمود.
سپس آقای دکتر کریم پور طی سخنان مبسوطی، نقش معدن را در اشتغال پایدار به ویژه در شرق کشور را یادآور شد. وی اظهار داشت که در شرق کشور ذخایر و استعداد معدنی خوبی در زمینه عناصر طلا و مس وجود دارد و اکتشاف و استخراج آنها تنها از عهده شرکت های بزرگ و شناخته شده بین المللی بر می آید و باید سیاست ها به گونه ای باشد تا بتوان سرمایه گذاری و اعتماد آن ها را جلب نماییم. بر این اساس بلوک بندی و آزاد کردن محدوده ها خوب است ولی باید این محدوده ها به افراد و یا شرکت های واجد صلاحیت واگذار شود.
سپس آقای مهندس اعتمادی معاونت محترم معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، به بیان آماری از معادن اکتشاف و بهره برداری و ذخایر موجود در استان خراسان رضوی پرداخته و خواستار توجه وافی و کافی مسئولین اجرایی استان و استانداری به امر معدن برای حل معضل بیکاری و ارتقاء بخش معدن شد.
در ادامه آقای مهندس عباس نیا راه اندازی معادن کوچک و متوسط را توسط متخصصین و شرکت های داخلی ممکن دانست و عنوان کرد کم کم قوانین و مقررات معدن بهتر شده و شاید گذر از این بحران و سخت گیری روی اعمال ضوابط فنی و اجرایی برای معدن بهتر باشد تا دست افراد غیرمتخصص و فاقد سرمایه از حوزه معدن کوتاه شود. سایر حاضران نیز به تناسب دیدگاه های خود را مطرح نمودند. در پایان آقای مهندس روشن روان ضمن تشکر از حضور سروران، ختم جلسه را در ساعت 45/21 اعلام نمود.
2- میز هم اندیشی زمین شناسی، اشتغال و کارآفرینی
این جلسه ساعت 20 روز پنجشنبه با حضور مدعوین آقایان دکتر حافظی از دانشگاه فردوسی مشهد، مهندس نکاحی رئیس نظام مهندسی معدن استان، مهندس شایسته عظیمی از فعالان اقتصادی در حوزه معدن و کارشناس زمین شناسی، مهندس اعتمادی معاونت معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و مهندس روشن روان مدیریت مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق و نیز آقایان دکتر طاهری، مهندس نادری، پورخسرو و تنی چند از همکاران زمین شناسی مشهد تشکیل گردید. در این جلسه ابتدا دکتر طاهری به بخشی از چالش های فراروی امر اشتغال به صورت اجمالی اشاره و موارد زیر را یادآوری نمود:
- وجود انفعال در بسیاری از امور و در راس آن اشتغال
- تکیه کامل به منابع و اعتبارات دولتی
- ضعف سیاست های تشویقی در رابطه با کارآفرینی
- توجه دولت در تدوین لایحه بودجه به فرصت های موجود در پر کردن جداول درآمدی بودجه به جای گسیل این فرصت ها در جهت کارآفرینی
دکتر طاهری در ادامه ضمن پذیرش وجود مشکلات و ضرورت عبور از آن ها؛ گشایش در امرِ مهم¬ترین چالش فراروی نظام یعنی اشتغال جوانان جویای کار را یادآوری و ذکر دو نکته را مهم دانست:
1- ضعف آمار دقیق از متقاضیان کار در رشته های علوم زمین و معدن و عدم آگاهی از توانمندی ها و قابلیت های هر یک
2- نبود دستگاه مشخصی برای قبول مسئولیت در این حوزه تخصصی که اقدام به تشکیل پایگاه داده ای به همین منظور نماید.
در ادامه مهندس اعتمادی معاونت محترم معدن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با بیان پاره ای مشکلات، صحبت از کارآفرینی را در شرایط فعلی دور از واقعیت دانست. وی ورود پر تعداد برخی دستگاه های نظارتی را در مواجهه با بستر ناهموار معدن و اشتغال در این حوزه غیر سازنده دانست و به روز نبودن برخی آیین نامه ها و دستورالعمل های ابلاغی را از جمله مشکلات این حوزه ذکر کرد.
مهندس روشن روان با اشاره به محدودیت موجود در اشتغال در بخش دولتی راهکار سازنده را، حضور تاثیرگذار بخش خصوصی و رفع موانع کسب و کار دانست و اظهار امیدواری کرد که در شرایط پسا تحریم زمینه رونق بیشتر کسب و کار فراهم آید.
دکتر حافظی با اشاره به این مطلب که جامعه تحصیل کرده ما یک سری قابلیت هایی دارد و یک سری مشکلات و از طرفی بخش خصوصی نیز دارای توان مالی است اما شاید تخصص لازم را نداشته باشد، بنابراین راهکار برون رفت از وضع موجود در کنار هم قرارگرفتن این دو بخش می باشد. وی راهکار مناسب را تکیه بر توانمندی های بخش خصوصی دانست ضمن این که همزمان متخصصین نیز باید نسبت به تولید دانش فنی قابل واگذاری اقدام نمایند.
ایجاد بورس معدن و صنایع معدنی و فرآوری در دانشگاه ها از پیشنهادهای دکتر حافظی بود که باید روی عملیاتی شدن آن تلاش نمود و از مساعدت بخش دولتی برای پیشبرد آن استفاده کرد.
مهندس نکاحی با اشاره به مشکلات موجود بر ضرورت اراده اجرایی محکم و نهراسیدن از ورود به موضوع حل مشکلات اشاره کرد و خاطرنشان نمود که بعضاً اصطکاک ها و مشکلات موجود باید به حداقل ممکن کاهش پیدا نماید تا با اطلاع رسانی مطلوب ظرفیت های این بخش شکوفا شود. ایشان همچنین بر عدم آگاهی سرمایه گذاران این بخش در استفاده از ظرفیت های قانونی اشاره نمودند.
مهندس شایسته عظیمی با اشاره به اینکه طرح شهرک فرآوری به نظر ایشان کارشناسی شده نیست و لازم است مطالعه بیشتری روی آن به عمل آید، مدل موفق طلای زرمهر را در استفاده از ظرفیت های قانونی در پی ریزی زیرساخت های توسعه معدن یادآور شد. همچنین از ابتکار عمل سازمان زمین شناسی در برگزاری اینگونه جلسات در حاشیه نمایشگاه قدردانی نمود.
دکتر طاهری در ادامه جلسه با توجه به مشکلات گروهی از معدنکاران در بحران قیمت تولیدات (به ویژه کنسانتره آهن) به این مطلب اشاره کرد که معدنکاران و سرمایه گذاران این بخش باید به سمت تنوع بخشیدن حوزه های کاری گام بردارند تا با همگرایی هرچه بیشتر متخصصین و کارآفرینان شاهد اتفاقات خوبی در این بخش باشیم.
این جلسه اگرچه آغازی مناسب برای نقش آفرینی در یکی از مهم ترین چالش های ملی بود اما با کاستی هایی هم روبرو گردید به این ترتیب که حاضران بیشتر به بیان مشکلات پرداختند تا اشاره به ظرفیت های موجود در علوم زمین، مسئله ای که شاید با تداوم برگزاری این نشست ها دستیابی به آن دور از انتظار نباشد.
در پایان مقرر گردید که مجموعه ای از خواسته های مهم در این زمینه، جهت طرح موضوع در حضور مسئولان استان تدوین شود. به نظر می رسد با توجه به اقدامات انجام شده توسط سازمان نظام مهندسی معدن، استقرار و توسعه پایگاه متقاضیان کار در حوزه متخصصین علوم زمین مناسب ترین راهکار باشد.
امید می رود با انسجام و سازماندهی هرچه بهتر در این حوزه اتفاقات خوبی در آینده رخ دهد و موجبات اشتغال و رونق اقتصادی فراهم آید.
3- میز هم اندیشی و حفظ و توسعه مستندات علوم زمین
این جلسه در ساعت 18:15 دقیقه روز جمعه 22/8/94 در محل غرفه ی اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق (مشهد) در نمایشگاه بین المللی معدن، زمین شناسی و صنایع وابسته با حضور آقایان دکتر وحیدی نیا از دانشگاه فردوسی مشهد، دکتر طاهرپور از دانشگاه آزاد مشهد، خانم ها: مهندس ملک دادی ، مهندس بهره مند، مهندس شجاعی کاوه و مهندس رحم خدایی و دکتر طاهری از مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق تشکیل گردید.
در این جلسه ابتدا دکتر طاهری با بیان تجربه جلسه شب گذشته یادآوری و تاکید نمود که حاضران در جلسه از طرح مشکلات، پرهیز و بیشتر توجه خود را معطوف به ارائه راه حل نمایند و با بیان این که ما در حوزه مستندات علوم زمین فاصله زیادی با شرایطی حداقلی داریم، بر تسریع گام های عملی تاکید نمود. پس از آن دکتر وحیدی نیا با بیان اینکه وجود موزه های پراکنده و ناقص امر پسندیده ای نیست و لازم است همه بپذیریم که یک موزه جامع برای پاسخگوئی به مراجعین و محققین وجود داشته باشد، ضرورت وجود بودجه ای مناسب برای خرید نمونه را اجتناب ناپذیر دانست.
خانم مهندس ملک دادی ضمن تاکید بر ضرورت وجود موزه مراتب آمادگی خود را جهت همکاری گسترده با موزه اعلام داشت. خانم مهندس رحم خدایی بیان کرد بهتر است در رابطه با آن دسته از نمونه هایی که در اختیار نداریم دست کم قالب آن ها را تهیه نمائیم.
خانم مهندس شجاعی اقدامات گسترده مرکز مشهد را در زمینه پی ریزی ایجاد سامانه جامع بر شمرده و آمادگی این موزه را برای دریافت نمونه اعلام داشت. دکتر طاهرپور بر مسئله فرهنگ سازی اهمیت موزه جامع تاکید نمود. این موضوع وقتی اهمیت دوچندان پیدا می کند که برای انتشارمقالات بایستی نمونه ها در یک محل معتبر نگهداری و امکان دسترسی به آنها در آینده وجود داشته باشد (موضوع Repository number). دراین رابطه ضرورت دارد اطلاع رسانی بیشتر چه از صدا و سیما و یا همایش های علمی صورت پذیرد و به طور پیوسته در سایت مرکز مشهد موضوع خاطر نشان شود.
دکتر طاهرپور در پایان صحبتش قول داد در آینده نزدیک بیش از 500 پلاک نازک شناسنامه دار که مربوط به مقالات ایشان است، تحویل اداره موزه و مستندات علوم زمین مشهد شود.
دکتر طاهری ضمن سپاس از پیشنهادات ارزنده حاضران در جلسه بیان داشت که برای کم کردن فاصله با کشورهای پیشرفته لازم است از همه ظرفیت ها اعم از مساعدت خیران، فراخوان ملی، جایزه های خاص و سیاست های تشویقی به ویژه حمایت از دانشجویان در مقطع دکتری استفاده شود. وی همچنین یادآور شد اساتید محترم زمانی که با ابراز تمایل واگذاری نمونه های مناسب مواجه می شوند، مراتب را به این اداره هدایت نمایند. در همین راستا مقرر شد دومین جلسه مشترک سازمان و دانشگاه فردوسی مشهد با محوریت فرهنگ امانت سپاری نمونه به موزه تشکیل و موضوع تفاهم نامه سازمان با گروه زمین شناسی دانشگاه مشهد مجددا" فعال شود. جلسه ساعت 20:25 با ذکر صلوات خاتمه یافت.
بازدید دکتر Dieter Korn از سامانه جامع مستندات موزه علوم زمین مشهد 19/8/94
مریم حسینیون
موزه علوم زمین مشهد جهت حفظ و نگهداری مستندات علوم زمین اقدام به ایجاد سامانه جامع نمونه¬های علوم زمین نموده است. این موزه در راستای ارائه اطلاعات علمی به دانشگاه¬ها، میزبان برخی اعضاء هیئت علمی دانشگاه فردوسی و آزاد مشهد و سایر اساتید محترم بوده است. این بازدیدها با هدف کمک به ارتقاء هر چه بیشتر خزانه موزه از طریق سپردن نمونه¬های تحقیقاتی و نیز استفاده از متخصصین طراز بالا در کنترل صحت و دقت نمونه های تعیین شده، صورت می-گیرد. در این راستا و با مساعدت آقای دکتر قادری در حاشیه حضور دکتر دیترکورن Dieter Korn (کارشناس ارشد موزه تاریخ طبیعی برلین)، ایشان به همراه دستیار خود از سامانه جامع علوم زمین بازدید کردند. همزمان با این بازدید که با هدف راستی آزمایی از تعدادی نمونه، که در حوزۀ تخصصی ایشان انجام گرفته بود، روز سه شنبه 19 آبان ماه 1394، جلسه ای با حضور آقای دکتر Dieter Korn و خانم دکتر Lea Devaeve، آقای دکتر قادری از دانشگاه فردوسی مشهد، آقای دکتر طاهری و خانم¬ها مهندس شجاعی کاوه و مهندس حسینیون از موزه علوم زمین مشهد، برگزار شد. در این نشست دکتر طاهری پیرامون اقدامات انجام گرفته توضیحاتی ارائه داد و سپس در مورد مسائل مختلف موزه با هدف استفاده از تجربیات موزه برلین بحث و تبادل نظر به
عمل آمد.
پس از آن مهمانان از موزه و سامانه جامع علوم زمین مشهد بازدید به عمل آوردند و از آن ها درخواست شد ضمن بررسی سامانه نرم افزاری ورود اطلاعات نمونه های موزه، کمبودها و اشکالات احتمالی را خاطرنشان نمایند. دکتر دیترکورن پس از مطالعه و بررسی سامانه و داده های وارد شده، بیان داشت که همه موارد مورد نیاز در ثبت شناسنامه نمونه ها، در نظر گرفته شده است. به علاوه ایشان با توجه به تخصص خود در زمینه مطالعه سفالوپودهای پالئوزوئیک، در جهت کنترل چند آمونوئید پرمین را مطالعه و بازبینی (revise) نمودند. در پایان مسئولین موزه علوم زمین مشهد، از آقای دکتر دیترکورن درخواست همکاری های بیشتر شامل تبادل نمونه و انتقال تجربیات نمودند که با اقبال ایشان و آقای دکتر قادری روبرو شد.
آغاز عملیات اکتشافی در پهنه اکتشافی صفی آباد (خراسان شمالی)
جعفر رکنی
با ابلاغ معاون محترم وزیر و رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، عملیات اکتشافی در پهنه صفی آباد خراسان شمالی آغاز شد.
پهنه صفی آباد که در بخش هایی از شهرستان های اسفراین، شیروان و نواحی همجوار قرار دارد، جزء پهنه هایی است که با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور مورد مطالعه قرار می گیرد. انجام عملیات اکتشافی آن جهت شناخت ذخایر معدنی به سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور واگذار شده و آقای مهندس کره ای معاون محترم وزیر و رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور نیز طی ابلاغی مسئولیت راهبری و انجام عملیات اکتشافی آن را به کارشناسان اداره اکتشافات اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق واگذار نموده اند.
دفتر نمایندگی این اداره کل در شهرستان بجنورد (مرکز استان خراسان شمالی) عملیات پشتیبانی اکیپ های اعزامی از این اداره کل و سازمان مرکزی را به پهنه اکتشافی مورد نظر بر عهده دارد.
مهندس عزمی، مجری فنی این پهنه یادآور شد با توجه به وجود پتانسیل هایی مانند مس، آهن، طلا، سرب، روی، بوکسیت، سنگ های تزئینی و نما، مواد اولیه مورد نیاز صنعت سیمان و مصالح ساختمانی در این پهنه پیش بینی می شود در صورت تخصیص اعتبار لازم جهت تکمیل اکتشافات مرتبط، شاهد اکتشاف ذخایر خوبی از این عناصر در این پهنه خواهیم بود. لازم به ذکر است در حال حاضر پی جویی های اکتشافی در نواحی امید بخش در حال انجام و تهیه نقشه های زمین شناسی– معدنی در مقیاس 1:25000 در حال برنامه ریزی است.
دکتر طاهری معاون فنی اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق که اخیراً به همراه رؤسای ادارات اکتشاف و زمین شناسی به منطقه سفر کرده بود، توجه به وضعیت اکتشافی و زمین شناسی محدوده مورد نظر را در استان خراسان شمالی ضروری دانست و ابراز امیدواری کرد شناسایی ذخایر معدنی این منطقه زمینه سرمایه گذاری فعالان بخش معدن را در خراسان شمالی فراهم آورد.
استانداری و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خراسان شمالی نیز متعهد به همکاری با کارشناسان این اداره کل در شناسایی پهنه صفی آباد شده اند. در همین راستا جلسات متعددی با مسئولان سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور و اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق در راستای برنامه ریزی عملیات اکتشافی و تأمین اعتبارات مورد نیاز انجام گرفته است.
