انعکاس فعالیت‌های ادارات فنی و اجرایی در دستور کار پیک خبری بوده است، به نحوی که ضمن فاصله گرفتن از روال معمولِ گزارش‌کار، بتواند اهم فعالیت‌های صورت پذیرفته در دوره سه ماهه را به سمع و نظر علاقمندان برساند. به این ترتیب گزارش فعالیت‌های مختلف به اختصار و انعکاس مهم‌ترین دستاوردها با هدف پرهیز از طرح مطالب خسته‌کننده تدوین و ارائه می‌شود.
عملکرد معاونت زمین شناسی (اداره های زمین شناختی و مخاطرات زمین شناختی) در سه ماهه چهارم سال 95
فرخ قائمی
- در حال حاضر 13 نقشه درمقیاس‌های ۱:۲۵۰۰۰۰ ، ۱:۱۰۰۰۰۰ و ۱:۲۵۰۰۰ مراحل کار خود را درمعاونت زمین شناسی طی می‌کنند. از این تعداد 3 نقشه درمرحله بررسی توسط کمیته ارزیابی انتشارات سازمان قراردارند. مراحل برداشت های صحرایی 7 نقشه به اتمام رسیده است و مراحل دفتری آنها پیگیری می‌شود. تعداد ۳ نقشه نیز در مرحله برداشت‌های صحرایی قراردارد.
- کار بر روی پروپوزال مطالعه گسل ها در مقیاس شهری
- شرکت در جلسه شورای مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی و ارائه سخنرانی در خصوص مخاطرات زمین شناسی با نگرش خاص بر فرونشست
- ویرایش گزارش زمین لرزه بردسکن
- مطالعه و عکسبرداری از مقاطع نازک نقشه‌های کلات، چناران و بالا‌جوی جهت فسیل کالپیونلا
- نگارش گزارش زمین لغزش روستای دلمی علیا
- همکاری در تهیه نقشه اولیه پتانسیل‌های معدنی خراسان جنوبی و نقشه موضوعی گسترش طلا
- ادامه تهیه شناسنامه نقشه های 1:100000 و 1:25000 تهیه شده در مرکز مشهد
- تهیه گزارش قنات هاشمیه
- شرکت در همایش استفاده از فناوری در ساخت و ساز به دعوت استانداری
- بررسی گزارش گمانه‌های کارستی
- تعداد روزهای ماموریت انجام شده در سه ماهه چهارم این معاونت۲۶ نفر روز می باشد
-
عملکرد معاونت اکتشاف (اداره‌های اکتشافات فلزی و غیرفلزی) در سه ماهه چهارم سال 95
نصیر نادری
همکاران معاونت اکتشاف فعالیت‌های مختلفی در قالب پروژه های فنی و فعالیت‌های درون و برون سازمانی انجام داده‌اند که اهم آن عبارت است از:
الف) پروژه های فنی مختلفی از چندین ماه گذشته در حال انجام بوده که گزارش کلی آن در پیک خبری پاییز آمده است اهم فعالیت‌های فنی سه ماهه پایان سال 1395 به شرح زیر است:
1. نهایی‌شدن گزارش و نقشه اکتشاف عمومی کلاته‌تازی در منطقه بردسکن (در دست چاپ)
2. اکتشاف عمومی کلاته شجاع در منطقه بردسکن (در حال انجام)
3. نهایی شدن گزارش و نقشه اکتشاف عمومی کانسار پلی متال نیان (در دست چاپ)
4. مقدمه ای بر زمین شناسی و پتانسیل یابی شهرستان فیض آباد (در حال انجام)
5. پروژه اکتشافات ژئوشیمیایی ورقه قوچان (در حال انجام)
6. پروژه اکتشافات ژئوشیمیایی پهنه گناباد (آنالیز 156 نمونه کانی سنگین - آنالیز 600 نمونه رسوب آبراهه‌ای و کانی سنگین)
7. پروژه "بنتونیت های استان خراسان با نگرشی بر صنایع معدنی و فرآوری" (در حال انجام)
8. نهایی‌شدن گزارش و نقشه اکتشاف عمومی کانسار پلی‌متال زیارو (در دست داوری)
9. نهایی شدن گزارش پی جویی پهنه اکتشافی صفی آباد در خراسان شمالی (در دست چاپ)
10. پروژه اکتشاف روی: برداشت و کنترل صحرایی تارگت‌های خراسان جنوبی شامل دو اکیپ صحرایی ( 48 کارشناس روز ) به مدت 12 روز
ب) اهم سایر فعالیت‌ها:
- تهیه رزومه انگلیسی معاونین اداره
- همکاری تدوین سند اولیه آموزش مرکز
- تهیه و تکمیل خلاصه گزارش‌های اکتشاف استان‌های خراسان رضوی و جنوبی جهت تهیه پایگاه داده‌های اکتشافی استان
- گردآوری اطلاعات 87 گزارش اکتشافی مرتبط با تهیه نقشه و گزارش اندیس‌ها و پتانسیل‌های معدنی خراسان رضوی در طی 12 ماه گذشته
- گردآوری اطلاعات 32 پایان‌نامه و40 مقاله مرتبط با پروژه گرانیتوئیدهای استان
- همکاری با گروه ژئوفیزیک هوایی تهران
- شرکت در جلسات درون و برون سازمانی
از جمله پروژه‌هایی که در زمستان 95 به اتمام رسید، پروژه اکتشاف عمومی کانسارهای سولفید توده ای کلاته تازی در منطقه شمال بردسکن (منطقه کبودان) است که به دلیل اهمیت به اختصار اشاره می‌گردد:
این پروژه مشتمل بر تهیه نقشه زمین‌شناسی5000/1 ، حفر و نمونه‌برداری از ترانشه‌ها، مطالعات ژئوفیزیک به روش Ip - RS از سری پروژه های پنجاه گانه "طرح اکتشاف مواد معدنی در استان خراسان رضوی" به منظور اکتشاف ماده معدنی طلا، مس، سرب، روی و آهن بوده است. این محدوده اکتشافی در 18 کیلومتری شمال شهر بردسکن و در حد فاصل مختصات 24، 56، 57 تا 16، 58، 57 طول شرقی و 22 ،44، 35 تا 13، 25، 35 عرض شمالی قرار گرفته است.
از نقطه نظر زمین شناسی اقتصادی، کانی سازی های این منطقه در ارتباط مستقیم با ولکانیسم های زیر دریایی و در ارتباط با ماسیوسولفیدهای نوع کروکو است.
توزیع و پراکندگی عیارها و ناهنجاری‌ها در این منطقه بیانگر وجود 3 زون و 6 بلوک کانی‌سازی است. در طی این عملیات 26 ترانشه اکتشافی به حجم 325 متر مکعب حفر گردید و از مجموع آنها تعداد 171 آنالیز شیمیایی، 33 نمونه مقطع صیقلی و 35 نمونه مقطع نازک سنگی و 28 نمونه XRD برداشت شد. همچنین با توجه به نتایج حاصل از برداشت، پردازش و مدل‌سازی 2800 نقطه ژئوفیزیکی و نیز تهیه نقشه زمین‌شناسی- معدنی 5000/1، سه تارگت معدنی معرفی گردید که ماکزیمم مقدار طلا در آنها 800 ppb، مس 3.03 % ، نقره 25.77 ppm ، آهن 42.02% ، سرب 0.14 % و روی 0.4 % است.
لذا بر اساس نتایج حاصل از آنالیز نمونه ها و مطالعات در هر یک از تارگت‌ها، به منظور ارزیابی وضعیت ناهنجاری های زمین شناسی و ژئوفیزیکی تعداد 7 نقطه حفاری برای مرحله اکتشاف تفضیلی پیشنهاد گردیده است به نحوی که جهت تداوم اکتشاف و تشخیص نحوه گسترش و ابعاد یا تناژ ماده معدنی موارد زیر را میتوان پیشنهاد نمود:
• تهیه نقشه توپوگرافی و زمین شناسی با مقیاس 1000/1 به مساحت 120 هکتار
• طراحی، حفر و برداشت سیستماتیک حداقل 300 متر مکعب ترانشه تکمیلی
• انجام عملیات حفاری مغزه‌گیری بر روی بی هنجاری های حاصل از مطالعات ژئوفیزیکی به متراژ کل 500 متر
• برداشت گمانه های اکتشافی و لاگینگ آنها توسط نرم افزار لاگ پلات
• نمونه برداری از گمانه ها و ترانشه ها به تعداد کل 300 نمونه جهت آزمایش های مختلف
• تجزیه و تحلیل آماری نتایج آنالیز شیمیایی نمونه های ترانشه و مغزه های حفاری و تلفیق همه اطلاعات زمین شناسی، کانی زایی، ژئوشیمیایی و ژئوفیزیکی حاصل از مراحل مختلف پی جویی، اکتشاف مقدماتی و اکتشاف تفضیلی براساس نمونه های سطحی و عمقی
• تهیه و تدوین گزارش پایان عملیات اکتشاف
عملکرد معاونت اجرایی (اداره‌های ارتباطات، اطلاع‌رسانی و اداری، مالی) در سه ماهه چهارم سال 95
جعفر رکنی
در حوزه معاونت اجرایی با توجه به عملکرد حوزه های فنی و تبیین رویکردها و اهداف کلی این اداره کل برنامه‌های عمده‌ای طراحی و اجرا می‌شود که همگی در جهت پشتیبانی مطلوب از فعالیت‌های فنی و امور اجرایی در راه توسعه و پیشرفت این اداره کل می‌باشد. وجود برخی نارسایی‌ها در سازمان‌ها و محدودیت‌های منابع اعتباری در پایان سال فشار مضاعفی را بر مجموعه وارد می‌کند، تأمین منابع مالی جدید با همکاری‌های برون سازمانی حجم قابل توجهی از پیگیری‌ها و تنظیم مکاتبات و اسناد مرتبط را به دنبال دارد. ارزشیابی یک ساله کارکنان و تهیه آمار و اطلاعات و گزارشات سالیانه نیز بخش دیگری از فعالیت‌ها بوده که در کنار پیگیری اعتبارات در پیشرفت امور مؤثر بوده است.
اهم فعالیت‌های سه ماهه آخر سال 95 را میتوان در موارد ذیل خلاصه کرد:
1- خدمات پشتیبانی اکیپ‌های فنی در عملیات صحرایی و تأمین اعتبار هزینه‌های مترتب در مأموریت‌های صحرایی استان خراسان جنوبی (بابت اکتشاف عنصر روی و ژئوفیزیک منابع آب کارست در منطقه طبس همچنین برداشت نقشه‌های زمین شناسی خراسان شمالی و مأموریت‌های ستادی شامل مأموریت‌های تهران، بیرجند طبس و بازدیدهای میدانی مخاطرات فرونشست در مناطق مختلف استان خراسان رضوی
2- مستندسازی گزارشات علمی و اجرایی جهت توسعه دامنه فایل‌های تهیه شده در واحد مستندسازی و آرشیو مجازی گزارشات.
3- هماهنگی اسکان اکیپ‌های فنی و سایرین از مأمورسراها به تعداد 443 نفر شب
4- همکاری و هماهنگی تشکیل جلسات کارگروه‌های ده گانه و شرکت در تعدادی از کارگروه‌ها و انجام وظایف مرتبط در این خصوص.
5- تهیه گزارش مالی از فعالیت‌های این اداره کل در پهنه اکتشافی گناباد مرتبط با تفاهم نامه فنی فی مابین با شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران.
6- تنظیم موافقتنامه استانی "تکمیل و تجهیز پارک موزه علوم زمین" پس از ابلاغ اعتبار از محل تبصره 36 بودجه سال 95 شامل اسناد خزانه اسلامی و پیگیری موارد مختلف آن در سازمان برنامه و بودجه تا حصول نتیجه.
7- همکاری با دستگاه‌های استانی مرتبط با مخاطرات زمین شناختی شامل مدیریت بحران استانداری و سایر نهادها در ارسال گزارشات بازدید و پشتیبانی‌های لجستیکی در خصوص مخاطرات.
8- تهیه گزارش عملکرد اعتبارات ابلاغی و تخصیص در سال‌های 94 و 95 جهت ارسال به مدیریت برنامه ریزی و بودجه سازمان در راستای تنظیم تخصیصی مورد نیاز مراکز منطقه‌ای.
9- هماهنگی و برنامه‌ریزی تعمیر و نگهداری ایزوگام ساختمان اداری علی‌رغم کمبود شدید اعتبار لازم و با توجه به لزوم انجام کار در راستای صرفه و صلاح دولت و جلوگیری از تخریب احتمالی در مواقع نزول رحمت آسمانی.
10- تهیه و تنظیم اخبار مربوط به فعالیت‌های این اداره کل جهت بارگذاری در پایگاه اینترنتی و ارسال به روابط عمومی سازمان مرکزی و کانال تلگرامی سازمان.
11- ارتباط با دستگاه‌های استانی و منطقه‌ای از جمله استانداری‌ها و سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت که در همین رابطه تشکیل یک جلسه با رئیس سازمان برنامه و بودجه خراسان جنوبی و فرماندار شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی و همزمان با افتتاح موزه میراث زمین طبس.
12- احیاء فضای سبز و بازیابی آنها در جهت کاهش مصرف آب و تنوع بخشی به فضا پس از
10 سال.
13- تنظیم اسناد هزینه اعتبارات ملی و استانی و ارسال تعدادی از اسناد به دیوان محاسبات استان و اخذ تائیدیه جهت ارسال به ذیحسابی و کسر از حساب تنخواه گردان سال 95.
عملکرد اداره آزمایشگاه شیمی در سه ماهه چهارم سال 95
سحرناز تاج بخش
آزمایشگاه شیمی، سه ماهه ی آخر سال 95 را بیشتر به مباحث آموزشی و تحقیقاتی اختصاص داده است. آنالیز نمونه‌های مختلف و برنامه‌ریزی برای حوزه هایی نظیر پژوهش و آموزش از مهم‌ترین فعالیت‌های آزمایشگاه در این سه ماهه بوده است. با این همه، نمونه های آنالیز شده در این سه ماهه 329 مورد بوده که برای سه ماهه پایانی سال، بیش از حد مورد انتظار بوده است.
مهم ترین فعالیت آزمایشگاه در این سه ماه، تمرکز بر روی طرح های پژوهشی سال 95 بود که در ابتدای سال تعریف شد و از مجموع فعالیت های انجام شده، دو طرح به نتیجه ی نهایی رسید و در سی و پنجمین گردهمایی علوم زمین به صورت دو مقاله در مبحث آنالیز نمونه های معدنی ارائه شد. این مقالات عبارت بودند از: « اهمیت شیمی سبز و اهمیت آن در مدیریت و برنامه ریزی آزمایشگاه های آنالیز نمونه های معدنی» و « نقش واکنشگرهای شیمیایی در زدودن ناخالصی‌ها و آماده سازی نمونه های سنگ،کانی و فسیل».
همکاران آزمایشگاه در این سه ماهه در دو دوره آموزشی نیز شرکت کردند که عبارت بودند از: «آشنایی با اصول و کاربردهای طیف سنجی IR- Raman» و «مقدمات تئوری انتخاب».
در حوزه امور دفتری، ارائه‌ی فعالیت‌های آزمایشگاه در شورای برنامه ریزی و هماهنگی مرکز صورت گرفت. همچنین یک فلایر در رابطه با مباحث نو در شیمی تهیه گردید.
تعمیر و نگهداری دستگاه‌های فنی همزمان در دستورکار آزمایشگاه شیمی مرکز بوده است.
عملکرد اداره ژئوماتیکس (GIS، دورسنجی) در سه ماهه چهارم سال 95
تورج مجیدی فیض آبادی
اداره ژئومتیکس در سه ماهه چهارم سال جاری در محورهای مختلفی فعالیت‌های خود را سازماندهی نموده است که مهم‌ترین عناوین آنها در حوزه های زیر پیگیری شده اند:
• اطلاعات مکان مرجع (GIS) و سنجش از دور (RS)
• سامانه متمرکز اطلاعات مکانی
• پروژه اکتشاف مواد معدنی در پهنه گناباد
• تحقیق و توسعه (R&D)
• سامانه جامع نقشه های زمین شناسی و اکتشافی
مهم‌ترین موارد انجام شده در خصوص آماده سازی اطلاعات سامانه جامع نقشه‌های زمین شناسی و اکتشافی عبارتند از:
1. تجمیع داده های نمونه های ژئوشیمیایی رسوب آبراهه ای استان خراسان شمالی در قالب یک فایل اکسل شامل 5260 نمونه
2. رقومی سازی کامل نقشه های اکتشافات ژئوشیمیایی 1:100000 شامل: تربت حیدریه (30 نقشه تک عنصری)، دولت آباد (15 نقشه تک عنصری)، احمد آباد (8 نقشه تک عنصری)
3. رقومی سازی نقشه ژئوفیزیک هوایی 1:250000 مشهد
4. آماده‌سازی داده‌های IRS و ETM+ استان خراسان رضوی بصورت شیت‌های 1:100000
پروژه ایجاد سامانه آرشیو اسناد متصل به GIS نقشه های زمین شناسی 1:25000 نیز که در آن کلیه اطلاعات و اسناد تولید شده در فرایند تهیه نقشه زمین شناسی گردآوری و بصورت یک سامانه متمرکز و بانک اطلاعات مکانی ساماندهی می شود، در اداره ژئومتیکس با همکاری معاونت محترم زمین شناسی آغاز گردیده که پس از تکمیل در سال آینده رونمایی می‌گردد.
فهرست نقشه هایی که برای سامانه متمرکز اطلاعات مکانی آماده شده اند عبارت است از:
• موزائیک تصاویر مکان مبنای نقشه‌ها ی زمین‌شناسی 1:250000 کل کشور و لژاند نقشه
• نقشه ساده شده زمین شناسی 1:1000000 ایران بر اساس سن و نوع واحدها
• نقشه 1:1000000 واحدهای آذرین ایران
• نقشه لایه های پایه جغرافیایی ایران
• نقشه کامل 1:1000000 زمین شناسی ایران
• نقشه اندکس اطلاعات رقومی ایران
• نقشه مدل ارتفاعی رقومی زمین با قدرت تفکیک 90 متر از کل کشور
• نقشه تصویر ماهواره ای Landsat TM کل ایران
• نقشه لایه های جغرافیایی و تقسیمات کشوری استان‌های خراسان به تفکیک
• بانک اطلاعات مکانی اطلس چینه شناسی ایران دکتر آقانباتی (جلد 1 و 2)
در ادامه همکاری اداره ژئومتیکس با پروژه اکتشاف مواد معدنی در پهنه گناباد اقدامات زیر در سه ماهه آخر سال صورت گرفته اند:
1. تهیه خروجی از نقشه‌های پهنه‌ی گناباد (12مورد نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی)
2. تهیه ی نقشه ی زمین شناسی 1:100000 دو پهنه‌ی گناباد
3. تهیه‌گزارش سنجش از دور پهنه گناباد محدوده کلاته آهنی (پیشرفت: 10%، پیشرفت کل:50%)
4. پردازش و تهیه پلات داده های ASTER منطقه هلالی و بارزسازی خطواره‌ها با استفاده از داده‌های Spot و IRS
5. نگارش گزارش دورسنجی محدوده هلالی (پیشرفت کل 80%)
6. تهیه برنامه دورسنجی جهت پردازش و خرید داده های پهنه گناباد در مقیاس 1:5000
اطلاعات فوق در قالب یک سرور مشترک بین معاونت محترم اکتشاف و اداره ژئومتیکس نگهداری شده و به زودی در سامانه آرشیو اسناد متصل به GIS سازماندهی می شود.
به دنبال تغییراتی که در ساختار کارگروه های تخصصی مرکز ایجاد گردید و تشکیل کارگروه های جدید حضور فعال و قابل ملاحظه همکاران این اداره و مشارکت در پروژه‌های تعریف شده شایان توجه می باشد. بطوری‌که در 4 کارگروه به عنوان دبیر و در 4 کارگروه دیگر نیز به عنوان عضو حضور داشته و در کل 8 کارشناس حاضر در این اداره 20 جایگاه مختلف در کارگروه‌ها را بر عهده گرفته و 15 عنوان فعالیت متفاوت را در دست انجام داشته اند.
واحد سنجش از دور این اداره در مدت فوق ضمن همکاری با سایر بخش‌های داخلی و بیرونی مرکز اقدامات فنی متنوعی را پیگیری نموده است که مهم‌ترین آنها به شرح زیر می‌باشند:
1- آماده سازی تصاویر محدوده ای در بردسکن در مقیاس 1:25000
2- ترجمه متن دورسنجی The application of ASTER remote sensing data to porphyry
Copper and epithermal gold deposits
3-آماده سازی پلات‌های استر جهت طرح اطلس نقشه های زمین شناسی استان خراسان رضوی (محدوده چناران و طرقبه)
4- پردازش داده اسپات محدوده برگه 1:25000 لارهنگ
5- بررسی انطباق پردازش های مربوط به تفکیک کفه های رسی بوسیله تحلیل طیفی بر نقشه‌های زمین شناسی (مطالعه موردی: ترود-سمنان و بردسکن)
6- آماده سازی نقشه آلتراسیون شهرستان طبس
قابل توجه اینکه در طی این مدت همکاران کوشای اداره ژئومتیکس چهار عنوان مقاله جهت ارائه به گردهمایی علوم زمین تهیه نموده اند که بصورت سخنرانی یا پوستر پذیرفته و ارائه شده است.
عملکرد اداره موزه و مستندات علوم زمین در سه ماهه چهارم سال 95
نسترن شجاعی کاوه
از مهم‌ترین فعالیت های موزه علوم زمین مشهد در سه ماهه چهارم سال، تمدید مجوز فعالیت بود. هم زمان با آغاز فصل زمستان مهلت مجوز شش ماهه تاسیس و فعالیت موزه علوم زمین که توسط اداره موزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی صادر شده بود، به پایان رسید. بنابراین گزارش فعالیت های موزه علوم زمین مشهد تهیه و برای تمدید مجوز اقدام شد. همانگونه که پیشتر گزارش شده است، در این مرحله مجوز فعالیت برای مدت سه سال صادر می شود که موزه علوم زمین به دلیل فعالیت های موثر، موفق به دریافت آن گردید.
از دیگر اقدامات قابل ذکر، شرکت فعال یکی از همکاران موزه علوم زمین مشهد در کارگاه آموزشی "کنوانسیون 1970" بود که توسط دفتر نمایندگی یونسکو در ایران و با همکاری شورای ملی موزه ها (ایکوم) برگزار شد که شرح کامل آن در گزارش ویژه همین شماره پیک خبری آمده است.
باتوجه به رسالت موزه علوم زمین مشهد در حمایت از دیگر موزه‌ها با زمینه کاری مشترک، در این مورد نیز اقداماتی انجام شده است. به دنبال درخواست دست اندرکاران موزه در حال تاسیس "میراث علوم زمین" در طبس که هم زمان با برگزاری همایش چینه شناسی ایران در 18 اسفند ماه افتتاح شد، موزه علوم زمین با اهدای نمونه‌هایی از میراث زمین شناختی ایران، به پربارتر نمودن گنجینه این موزه کمک نموده است و با مذاکرات انجام شده، تبادل نمونه و اطلاعات به صورت دو جانبه ادامه خواهد داشت.
از فعالیت‌های انجام شده در سامانه جامع مستندات علوم زمین شامل ثبت در سامانه نرم افزاری و دریافت کد، ثبت کد بر روی نمونه و جای‌گذاری نمونه‌ها در سامانه فیزیکی به طور خلاصه به موارد زیر می توان اشاره نمود:
- مطالعه و بارگذاری نمونه های سنگ، کانی و فسیل به تعداد 164 نمونه
- اندازه گیری و عکسبرداری از نمونه ها و بارگذاری در سامانه به تعداد 250 نمونه
- بارگذاری در بانک میکروفسیل به تعداد 270 پلاک نازک
افزون بر این و به طور هم زمان بیش از 1500 نفر از موزه علوم زمین بازدید نموده اند که همکاران این اداره، پاسخگویی و راهنمایی آن ها را نیز به عهده داشته اند.
