نخستین کنگره‌ی بین‌المللی ژوراسیک ایران و کشورهای همجوار
تهیه کننده: جعفر طاهری
نخستین کنگره ی بین‌المللی ژوراسیک ایران و کشورهای همجوار
Title of the Conference: the 1st International Congress on the Jurassic System of Iran and neighboring countries
ضرورت برگزاری
مقدمه: پس از یک دوره‌ی طلایی بررسی های زمین شناسی پایه درکشور و به ویژه مطالعات چینه‌شناسی که طی دهه‌های ۵۰ و ۶۰ شمسی به همت زمین شناسان نسل اول و دوم به صورت یک نهضت تولید علم زمین شناسی در ایران پدیدار شد، به دلایل مختلف، روند بررسی های زمین شناسی پایه به گرایش های متعدد سوق پیدا نمود که در عمل با تقسیم توان ملی به حوزه های متعدد؛ غنا و ژرفای این مطالعات رو به کاستی نهاد. این در حالی است که برنامه ریزی های اساسی کشور به نوعی نیازمند این گونه بررسی ها و مطالعات پایه می باشد. شاید اگر بخواهیم مهمترین دلایل این روند را واکاوی نمائیم، به اجمال می توان به تعدد پیدا نمودن محورهای مطالعاتی در علوم زمین، تبدیل مقیاس های تهیه نقشه در غیاب کادر سازی لازم، حاکم شدن روحیه عمل زدگی، فروکش نهادن عشق به کار زمین شناسی به دلایل متعدد و تا حدودی مباحث مدیریتی در کار، اشاره کرد. در صورتی که اهمیت این علم و تحقیقات بنیادین در جهان بر کسی پوشیده نیست. اکنون درحالی که با طرح روش‌های جدید مطالعاتی در زمین‌شناسی و به ویژه مطالعات چینه‌شناسی پایه (برای نمونه چینه شناسی سکانسی، چینه شناسی ایزوتوپی، چینه شناسی رخدادی، چینه شناسی بر پایه شیمی رخساره ها، تفسیر محیط های رسوبی و نظایر آن) در گستره ی جهانی روح جدیدی بر مطالعات چینه شناسی دمیده شده است؛ متاسفانه در کشور ما توجه بایسته به این امر نشده و شاید یکی از دلایل آن، فعال نبودن کمیته ملی چینه‌شناسی ایران باشد که در نبود یک حمایت جدی، آسیب‌های فراوانی به علم زمین شناسی کشور و به ویژه دانسته های چینه شناسی ایران وارد و با ورود حجم زیادی از دانسته های غیر قطعی، سردرگمی ناخوشایندی در عرصه ی علوم زمین ایجاد نموده است. این ها و دلایل متعدد دیگر مدیریت زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق را بر آن داشت تا با پیشنهاد برگزاری نخستین کنگره بین المللی زمین شناسی ژوراسیک ایران و کشورهای همجوار، آغازگر نهضتی باشد که به احیاء مجدد بررسی های زمین شناسی ایران منجر و فصل جدیدی در مطالعات سازمان یافته با نگرش خاص به دوره های زمین‌شناسی شروع و افزون بر آن با سازماندهی پژوهشگران، زمینه را برای دقت حداکثری در مطالعات زمین شناسی و به ویژه چینه شناسی ایران فراهم نمود.
1- چرا ژوراسیک؟
دوره زمانی ژوراسیک نه تنها از دید زمین شناسان، یک دوره مهم تلقی می شود بلکه افکار عمومی جامعه نیز به سبب ورود هنرمندان در معرفی رخدادهای این دوره آشنایی بیشتری با ژوراسیک دارد. دلایل علمی متعدد مبنی بر اهمیت دوره ژوراسیک و توجه به آن وجود دارد که در ذیل، به پاره ای از آن ها اشاره می شود:
1-1- از دیدگاه جهانی
1-1-1- تغییر در چیدمان خشکی های زمین یا همان اشتقاق قاره ها
1-1-2- آرایش جدید اقیانوس ها و زایش اقیانوس های جدید
1-1-3- ظهور و انقراض گونه های جانوری و گیاهی
1-1-4- رخدادهای شدید آتشفشانی،کوهزایی و برخورد خشکی های متعدد
1-1-5- فراهم شدن کانه زایی های متعدد از جمله طلا، زغال سنگ، نفت و دیگر ذخایر معدنی
1-1-6- قرار گرفتن یکی از رخدادهای مهم انقراض موجودات در این دوره
1-1-7- حاکمیت دایناسورها و Ptrosaurus پرنده در اکوسیستم ها، ظهور نخستین پرندگان، گسترش حشرات و شروع گسترش نخستین پستاندارن.
1-۲- از نقطه نظر چینه شناسی ایران
1-2-1- قرار گرفتن ایران زمین در کمربند چین خورده آلپ - هیمالیا و نقش کلیدی ایران در تجزیه و تحلیل مباحث زمین شناسی مزوزوئیک این گستره.
1-2-۲- تنوع پهنه های رسوبی – ساختاری ایران زمین و وجود رخساره های مختلف ژوراسیک در هر یک از آن ها به عنوان دانسته های مهم زمین شناسی ایران و جهان.
1-2-3- عملکرد به نسبت متفاوت فازهای کوهزایی سیمرین در ایران و هر یک از محدوده های رسوبی – ساختاری
1-2-4- پتانسیل اقتصادی سازندهای مختلف ژوراسیک ایران به ویژه زغال سنگ
1-2-5- زوایای ناشناخته فراوان در چینه شناسی و زمین شناسی ژوراسیک ایران و کشورهای همسایه و جذابیت مطالعه آنها توسط متخصصان داخل و خارج از کشور.
1-2-6- تکتونیک و رخدادهای تکتونیکی مهم در دوره ی زمانی ژوراسیک ایران.
1-2-7- توالی ستبری از رسوبات ژوراسیک که مبنای مطالعات گسترده بوده و می باشد.
2- اهداف کنگره
- کمک به شکل‌گیری دوباره بررسی های زمین شناسی پایه با تاکید بر چینه شناسی ژوراسیک به صورت هدفمند.
- سازماندهی متخصصان مختلفی که به گونه ای با مباحث مرتبط با زمین شناسی ژوراسیک درایران کار و تلاش نموده اند.
- قدرشناسی از زحمات پژوهشگران داخل و خارج که روی رسوبات ژوراسیک ایران و منطقه کار و تلاش مجددانه داشته اند.
- فراهم کردن زمینه و مستندات لازم برای حضور پرشور در یازدهمین کنگره بین المللی ژوراسیک جهانی(ICES) و انشاالله کاندید شدن برای دوره بعدی.
3- محورهای کنگره
- چینه شناسی و فسیل شناسی
- رسوب شناسی و محیط رسوبی
- تکتونیک و ژئودینامیک
- زمین شناسی اقتصادی رسوبات ژوراسیک
- جاذبه‌های گردشگری ژوراسیک (ژئوتوریسم)
4- سازمان‌های همکار (مشارکت کنندگان و حامیان) درکنگره:
• سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
• پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
• دانشگاه فردوسی مشهد
• دانشگاه پیام نور مشهد
• دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
• معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور
• سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی
• استانداری خراسان رضوی
• نظام مهندسی معدن خراسان رضوی
• انجمن دیرینه شناسی ایران
• کانون هماهنگی دانش و صنعت سنگ و جواهرات و سنگ‌های قیمتی
