کارشناسان و ضرورت نقش آفرینی بیشتر در امر توسعه
تهیه کننده: جعفر طاهری
فضای عمومی کشور در ایام انتخابات تابلوی مهمی از ویژگی های پیدا و ناپیدای حاکم بر افکار عمومی را جلوه گر ساخته و بسیاری از ظرفیت ها و تهدیدها را به رخ می کشد. گذشته از قدرت انتخاب و زیبایی ها و ارزشمندی های مترتب بر آن، این دریای متلاطم گاه ساحل آرامش روزهای پیشین را چنان تحت ضربات سهمگین خود قرار میداد که بعضا حیرانی می ماند و بس ...
پس از پایان رقابت های انتخاباتی و عرصه های حضور حماسی مردم، اکنون از تب و تاب آن روزها افزایش قدرت ملی در حل مسایل داخلی و خارجی به ارمغان رسیده و از حرکت های افراطی تنها گرد و غباری همچون ریزگرد در آسمان خاطره باقی نمانده است، اما آنالیز و واکاوی این فرایندها بی گمان درس هایی برای تدبر بیشتر به همراه دارد.
یکی از مولفه های حال حاضر جامعه ما سیاسی شدن بیش از حد فضا و امور است به نحوی که در غیاب حضور کارشناسان و بررسی های مستقل کارشناسی، صحنه بلامنازعی از کشمکش های کم نتیجه در فرایند توسعه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را توسط جریان های سیاسی شاهد هستیم.
این وضعیت در مواردی اصحاب تامل را به این باور رسانده است که صف بندی های سیاسی موجود کارکرد خود را از دست داده و به نوعی کشمکش نه چندان تکاملی تبدیل شده است.
نگارنده در این فرصت قصد ورود به درستی و یا نادرستی این نتیجه گیری را ندارد بلکه بر آن است تا در این فرصت به ضرورتی دیگر اشاره نماید که برآمده از نوعی نگاه به شرایط فعلی است که در ادامه به آن می پردازیم.
در شرایطی که کشور با مشکلات اساسی و ضرورت عبور از بحران های مهمی همچون نرخ بالای بیکاری، رکود، بحران کمبود منابع و نظایر آن مواجه است به نظر می رسد انفعال بدنه کارشناسی و تبدیل شدن به یک تماشاگری که گاه بعضی حرکت ها را تایید و برخی را رد می نماید به شدت از وزن تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها در عرصه اداره ی امور کاسته شده است. شاید اگر بدنه کارشناسی کشور ورود تحلیل گرانه و نقش آفرینی موثرتری در امور، آن هم نه به عنوان یک تصمیم سیاسی بلکه به عنوان یک رسالت ملی، پیدا نماید بی گمان نه تنها هزینه پاره ای از برنامه‌های نادرست را برای سیاسیون بالا می برد بلکه با ارتقاء فرهنگ عمومی راه بر امر توسعه هموارتر و دستاوردهای توسعه را با درجه موفقیت بیشتری تضمین خواهد کرد.
کارشناسان خبره این توان را دارند که به دور از تعلقات و تعصبات کور سیاسی و جناحی به تحلیل روندها، فرایندها، برنامه‌ها و رویکردها بپردازند و جامعه را در انتخاب‌ها و ادامه مسیر یاری نمایند.
اما این حضور الزاماتی دارد که به برخی از آن ها اشاره می نماید:
- نظرات کارشناسی همواره برخاسته از دلایل علمی مبتنی بر اصول پذیرفته شده در هر حوزه تخصصی است و قبل از آنی که به نتیجه معطوف باشد متکی بر شاخص هایی است که رعایت آن ها شرط اصلی و قاعده بازی است، بنابراین رعایت این اصول شرط اول قدم راه می باشد.
- شرط ورود همراه با اقبال و موفقیت بدنه کارشناسی در فرایند گردش و پیشرفت امور فاصله گرفتن از منافع صنفی و تفکر بیشتر به منافع ملی است، هرچند منافع صنفی در جای خود و توسط تشکل های صنفی قابل پیگیری است.
- از دیگر الزامات موفقیت و اقبال به نظرات کارشناسی اشراف علمی، اجتماعی، تاریخی و داشتن تحلیل درست و مستقل کارشناسان از شرایط موجود می باشد.
- برای جامعه کارشناسی کشور اولویت ارزیابی امور در حوزه های تخصصی تعین بیشتری پیدا می‌کند، چنانچه کارشناسان تحلیل درست و قابل قبولی از رویکردها، توانمندی ها و ظرفیت‌های هر یک از حوزه های تخصصی داشته باشند با کنار زدن حواشی پر رنگ سیاسی امور را به سمت نقد کارشناسی هدایت خواهند کرد.
- نزاع‌های بیهوده سیاسی در اغلب موارد، حوزه بده بستان‌های مصلحتی و قربانگاه دیدگاه‌های کارشناسی است. بنابرین مصلحت کارشناسان فاصله گذاردن حداکثری با گرداب‌های سیاسی و مجهز شدن بیشینه ی ممکن در توانمندی های تخصصی است.
- یکی دیگر از آسیب های این حوزه دور شدن از تحقیقات کاربردی است محدود شدن به مبانی نظری بیشتر به کار محیط های دانشگاهی و آکادمیک می خورد تا صحنه مواجهه با مشکلات اجتماعی، بنابرین کسانی در این صحنه کارنامه قبولی خواهند گرفت که به پیشنهادات کاربردی و راهبردی مجهزتر باشند.
- حفظ هویت مستقل کارشناسی اساسا امر مشکلی است اما به نظر نگارنده یکی از روش ها می تواند ارایه راهکارها و راه حل های مشفقانه فارغ از اینکه چه جریان سیاسی بر مصادر امور تکیه زده، می‌باشد، حال خواه آن‌ها پند گیرند خواه ملال...
این ها و موارد متعدد دیگر می تواند به عنوان مشی کارشناسی در راستای توسعه مدنی مورد توجه قرار گیرد و با نقد دلسوزانه مسیر تکوین و تکامل را بپیماید.
به این ترتیب رویش جوانه های متکی بر ریشه های کارشناسی توسعه ای پایدار را رقم خواهد زد که با افزایش سطح آگاهی های عمومی راه را بر قشریون سد و سخت خواهد کرد، انشاالله ...
جعفر طاهری نیمه خرداد 96
