همانگونه که در شماره‌ی گذشته به آن اشاره شد انتخاب رویکردی جدید در انعکاس فعالیتهای ادارات فنی و اجرایی در دستور کار پیک خبری بوده است، به نحوی که ضمن فاصله گرفتن از روال معمولِ گزارش‌کار، بتواند اهم فعالیتهای صورت پذیرفته در دوره سه ماهه را به سمع و نظر علاقمندان برساند. به این ترتیب گزارش فعالیتهای مختلف به اختصار و انعکاس مهم‌ترین دستاوردها با هدف پرهیز از طرح مطالب خسته‌کننده تدوین و ارائه می‌شود.
عملکرد معاونت زمین شناسی (اداره های زمین شناختی و مخاطرات زمین شناختی) در سه ماهه دوم سال 95
فرخ قائمی
از میان تعداد نقشه‌هایی که همکاران در دست انجام دارند مراحل صحرایی و دفتری نقشه زمین‌شناسی مزرعه نقر با مقیاس 25000/1 به پایان رسید و تحویل معاونت زمین شناسی سازمان مرکزی گردید. همچنین برداشت صحرایی نقشه زمین شناسی دهنه اجاق با مقیاس 25000/1 در خراسان شمالی نیز آغاز شد.
سایر فعالیتهای انجام شده در معاونت زمین شناسی عبارتند از:
1.بازدید صحرایی و تهیه گزارش زمین شناسی محدوده مطالعاتی کارست در زون ساختاری کپه داغ ( همکاری با پروژه مطالعاتی از سازمان مرکزی).
2.همکاران معاونت زمین شناسی علاوه بر تهیه نقشه های زمین شناسی، مطالعات مخاطرات مختلف از جمله فرونشست و زمین‌لرزه را در دستور کار دارند. لذا پس از رخداد زمین‌لرزه مورخه 10/4/95 (بزرگای 9/4) کوهکمربجنورد، از منطقه مزبور بازدید به عمل آمد و گزارشزمین‌لرزه کوهکمربجنورد و ومقدمهای برلرزهخیزی شهرستان بجنورد تهیه و تدوین گردید. علاوه بر این مخاطرات فرونشست در سال‌های اخیر دشت‌های متعددی را تحت تاثیر قرار داده است که در این رابطه بازدید های صحرایی مختلفی از فرونشست دشت‌های جوینسبزوار و بجستان- یونسی انجام و گزارش‌های مربوطه تدوین گردید.
3.آموزش روش آماده‌سازی، تئوری و میکروسکوپی مطالعه نانوفسیل‌ها به کارشناسان اعزامی از اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور (شیراز).
4.اتمام داوری، کنترل و بررسی نقشه گلین قیه (مرکز تبریز).
مجموع ماموریت های صحرایی مرتبط با فعالیت های معاونت زمین شناسی 98 نفر کارشناس روز بوده است.
عملکرد معاونت اکتشاف (اداره‌های اکتشافات فلزی و غیرفلزی) در سه ماهه دوم سال 95
نصیر نادری میقان
همکاران معاونت اکتشاف در سه ماهه تابستان 1395 امور مختلف را پی گیری نموده و در حال جمع‌بندی گزارشات نیمه تمام گذشته هستند. علاوه بر این، اهم مواردی که انجام داده اند به شرح زیر می باشد:
- اخذ آمار معادن و صنایع معدنی و تهیه دو گزارش تالک و سیلیس مرتبط با تهیه بانک اطلاعات داده های غیر فلزی استان است
- تهیه گزارش مقدمه ای بر زمین شناسی و پتانسیل های معدنی شهرستان جوین
- تهیه نقشه ها و تفسیر داده های گرانی سنجی منطقه بردسکن
- تهیه دستورالعمل کار با دستگاه سنتیلومتر
- همکاری در آموزش دانشجویان کشور افغانستان
- پیگیری تبادل تفاهم‌نامه با شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران مرتبط با عملیات اکتشاف دومنطقه در پهنه گناباد با وسعت 990 کیلومتر مربع
- عملیات صحرایی 60 نفر کارشناس روز جهت تهیه نقشه زمین شناسی معدنی پروژه مس رسوبی کدکن - سنگرد
در راستای تهیه اطلس زمین شناسی اکتشافی شهرستان‌های استان، نقشه و گزارش زمین شناسی و پتانسیل‌های معدنی شهرستان تربت جام تهیه شد که به دلیل اهمیت موضوع اشاره‌ای مختصر به آن می‌شود: زمین شناسی منطقه مورد مطالعه از سه ویژگی خاص برخوردار است زیرا که در آن می‌توان واحدهای سنگی متعلق به سه ایالت ساختاری مختلف را مشاهده نمود. در شمال نهشته های متعلق به زون کپه داغ، در جنوب انباشته های مربوط به ایران مرکزی و در نهایت واحدهای سنگی مربوط به پالئوتتیس یعنی بقایای پوسته اقیانوسی که از برخورد دو واحد زمین ساختی صفحه توران و ایران مرکزی بر جای مانده است را می توان مشاهده نمود (شامل سنگ های آذرین درونی و بیرونی، افیولیتی، دگرگونه و رسوبی). در این عرصه کلیه واحدهای ساختاری، عنصرهای تکتونیکی، دگرسانی ها از راستای شمال باختری- جنوب خاوری تبعیت نموده و مناطق با دگرسانی با اهمیت که کانی سازی در آنها مشاهده شده در همین راستا و بیشتر در منطقه برخورد دو واحد زمین ساختی، مورد بررسی و توجه قرار گرفته است.
نشانه‌های معدنی شهرستان تربت جام عبارتند از مس، طلا، سرب و روی و توریوم و معادن متروکه و فعال عبارتند از: آنتیمون و زغال و همچنین بنتونیت، باریت و سنگ ساختمانی. در شهرستان تربت جام 23 نوع از 68 ماده معدنی موجود در ایران یافت شده اند و میزان ذخیره مواد معدنی در این شهرستان حدود 116 میلیون تن برآورد شده است.
کانی سازی طلا در نواحی فیروزآباد و تاریک دره شبیه یکدیگر بوده و از نوع حرارت متوسط (مزوترمال) می‌باشد و دارای خواص مشابهی با مدل¬های اپی ترمال هستند. پاراژنز این دو کانی سازی ارسنوپیریت- مس- طلا است. این کانی سازی ها در همبری کوارتز دیوریت با سنگ مادر رسوبات گروه آق‌دربند تشکیل شده اند، بنابر این می توان این نوع کانی سازی را در مناطق مشابه پی جویی کرد.
یکی دیگر از تیپ‌های کانی سازی طلا در منطقه، تیپ کانی سازی کم حرارت (اپی ترمال) است که عمدتا سن ترشیر و کواترنر دارند و با چشمه های آب گرم در ارتباط هستند. یکی از نمونه های بارز این کانی سازی در ناحیه شاهان گرماب سفیدسنگ قرار دارد. بنابر این با آب های آهک ساز و پهنه‌های تراورتن همراه اند. بنابر این، چشمه های تراورتن ساز می تواند راهنمای خوبی برای اکتشاف این نوع کانسار در منطقه باشد.
عملکرد معاونت اجرایی (اداره‌های ارتباطات و اطلاع رسانی و اداری، مالی) در سه ماهه دوم سال 95
جعفر رکنی
علی‌رغم محدودیت‌های مالی همچنان و با شدت و حساسیت‌های خاص، تأمین منابع مالی در دستورکار، پیگیری و دنبال می‌شود. از طرف دیگر انجام فعالیتهای فنی ضرورت پشتیبانی از این امور را دو چندان می‌سازد در این راستا در این راستا با توجه به تفاهم نامه امضاء شده این اداره کل در خصوص کارآموزی دانشجویان دانشگاه پلی تکنیک کابل، تمهیدات لازم جهت اسکان، پشتیبانی و ارائه خدمات آموزشی به نحو مطلوب و همگام با برنامه های آموزشی سازمان دنبال شده است. سایر فعالیت‌ها عبارتند از:
1.ابلاغ مسئولیت دبیر اجرایی این دوره‌ها به معاون اجرایی و به تبع آن هماهنگی‌های لازم در خصوص خدمات پشتیبانی و آموزشی در دستور کار بوده که با برنامه‌ریزی مطلوب موجب رضایت طرف آلمانی و افغانستانی و کارآموزان این دوره‌ها بوده است. اطلاع‌رسانی ارائه کارگاه به مراجع ذی‌ربط و رسانه‌ها از دیگر فعالیت‌ها این معاونت در حوزه اداره ارتباطات و اطلاع رسانی بوده و برگزاری جلسه افتتاحیه و دعوت از نمایندگان نمایندگی وزارت خارجه و سرکنسولگری افغانستان در مشهد بر وزن این جلسات افزوده است. در مجموع پشتیبانی حسن برگزاری این دوره‌ها بر عهده معاونت اجرائی و همکارانشان بوده است. از دیگر برنامه‌های این دوره کارآموزی، عملیات صحرایی کارآموزان در مدت ۲ روز در مناطق مختلف استان خراسان رضوی بود که به نحو مطلوب برگزار و پشتیبانی لازم انجام گردیده است.
2.مأموریت به تهران و پیگیری اعتبارات پروژه پارک موزه علوم زمین از مبادی مختلف بخش دیگری از فعالیتهای این معاونت در راستای دستورات مدیر کل محترم بوده است.
3.تهیه صورت حساب نهایی و فرم‌های خلاصه عملکرد اعتبارات طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای سال ۱۳۹۴ در نظام بودجه ریزی تعهدی وقت زیادی را مصروف و تنظیم مجدد اسناد مالی در نظام جدید در بخش خدماتی مالی انجام شده است.
4.مقدمات تنظیم موافقت‌نامه اعتبارات طرح های تملک دارییهای سرمایه ای سال ۱۳۹۵ در استان خراسان رضوی انجام و پروژه جدید باشرح عملیات فنی و مالی تهیه و تنظیم گردیده است.
5.هماهنگی اقدامات مرتبط با زمین‌شناسی منابع آب، قرارداد حفاری در سازندهای کارستیک با پیگیری‌های بعمل آمده، پرداخت و پشتیبانی نظارت عملیات حفاری نیز در زمان مقتضی صورت گرفته است.
6.ارتباط لازم با کارشناسان جدید در سازمان برنامه و بودجه خراسان رضوی در خصوص اخذ اعتبارات استانی جهت تکمیل این پروژه و پیرو جلسات حضوری مدیرکل محترم با رئیس سازمان برنامه و بودجه استان انجام گرفت.
7.پیگیری و پشتیبانی مالی و لجستیکی از اکیپ‌های صحرایی در پهنه خراسان شمالی (2 اکیپ) تهیه نقشه زمین شناسی (یک اکیپ) نظارت بر حفاری (2 اکیپ) مخاطرات زمین شناسی (یک اکیپ) و از مأموریت‌های مسئولین سازمان مرکزی به خراسان جنوبی و رضوی در راستای همکاری‌های فنی و امور اجرایی انجام گرفته است.
8.برنامه ریزی لازم جهت مستندسازی اطلاعات در راستای دستور مدیرکل محترم و پیگیری زیرساخت‌های انجام این مهم به عمل آمده است که انشاا... به زودی اجرایی خواهد شد.
9.هماهنگی اسکان اکیپ‌های فنی و سایرین در مأمورسراها به تعداد 1164 نفر شب.
10.ابلاغ تعیین کارشناسان در کارگروه‌های ده گانه و پیگیری موارد مختلف آن در این معاونت انجام و نظارت کامل آن به موقع صورت پذیرفته است.
11.هماهنگی ادارات این معاونت موارد مختلف برنامه‌های فرهنگی و مذهبی در مناسبت‌ها و تبلیغات لازم انجام و فضای خوبی را در محیط اداری به وجود آورده است.
12.واحد کتابخانه با پیگیری کسری کتب انتشارات نظام مهندسی همچنین اعلام تازه‌های کتاب و پیگیری پایان‌نامه‌ها جهت استفاده کارشناسان و مراجعین بخش مهمی از اطلاع رسانی علمی این اداره کل را انجام نموده است.
عملکرد اداره آزمایشگاه شیمی در سه ماهه دوم سال 95
سحرناز تاج بخش
سه ماهه دوم سال 95، با تشدید نسبی فعالیت های آزمایشگاه شیمی در حوزه ی آنالیز نمونه ها همراه بود. آزمایشگاه در این دوره با بیش از 200 نمونه ی مس و نقره در پوششی از آرامش آبی- نقره ای فرورفته که کار آنالیز آنها همچنان ادامه دارد. همچنین آنالیز نمونه های کروم، اکسیدهای اصلی، عناصر فرعی نظیر روی، سرب،کبالت و تعیین فاکتورهای خاک از جمله سایر اندازه گیری های انجام شده در این سه ماهه بوده اند.
علاوه بر این موارد متعدد دیگر پیگیری و تحقق یافته است:
- تهیه، ترجمه و گرداوری و ارسال مقاله با عنوان "شیمی سبز"
-مطالعه بر روی روش های آماده سازی نقره
- کاربرد اسپکتروفوتومتری در مطالعات علوم زمین
- در حوزه‌ی تکمیل اطلاعات و آرشیو نمونه های شاهد، نمونه‌های شاهد اکسیدهای اصلی برای همه‌ی عناصر در این سه ماه تکمیل شد و ثبت اطلاعات بیست نمونه برای عناصر کمیاب پایان پذیرفت.
- آزمایشگاه شیمی در این تابستان میزبان دو کارآموز مهندسی مواد بود که بر روی جداسازی و فرآوری نمونه‌های آهن کار می‌کردند. حاصل فعالیت آنها در قالب دو گزارش تحویل آزمایشگاه شده است.
- همکاران آزمایشگاه شیمی، در برنامه‌ی تابستانی خود، گذراندن سه دوره‌ی آموزشی عمومی را به مدت سه هفته در برنامه¬ی خود داشته و در آزمون‌های آن شرکت کرده‌اند.
عملکرد اداره ژئوماتیکس (دورسنجی، GIS) در سه ماهه دوم سال 95
بخش دورسنجی:
ریحانه احمدی روحانی
کارشناسان بخش دورسنجی در سه ماهه دوم سال 1395 همزمان با انجام امور محوله، بیشترین تمرکز کاری را در تهیه تصاویر یکپارچه رقومی تهیه شده بوسیله داده های دورسنجی قرار داده بود. تصاویر مزبور کمک شایانی به مطالعه پدیده های زمین شناسی را در مقیاس ناحیه ای می‌کند. از جمله این تصاویر می توان به تهیه نقشه های یکپارچه داده‌های لندست و IRS استان خراسان شمالی، عکس - نقشه های یکپارچه استان مازندران، نقشه یکپارچه محدوده شمال گسل درونه و تهیه عکس- نقشه ماهواره ای یکپارچه IRS شهرستان راز و جرگلان اشاره نمود. بدلیل اهمیت به دو مورد در زیر اشاره می شود:
• تهیه عکس- نقشه یکپارچه استان مازندران
در راستای همکاری‌های بین مراکز سازمان، طبق هماهنگی‌های به عمل آمده بین مسئولین اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال شرق و و اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی استان مازندران (ساری)، عکس نقشه ماهواره ای استان مازندران پس از انتخاب داده مناسب (با توجه به پوشش گیاهی استان و نیز پوشش ابر منطقه) و انجام مراحل پیش پردازش در مقیاس 1:250000 تهیه و در اختیار بخش کارتوگرافی جهت الحاق به نقشه یکپارچه زمین‌شناسی استان مازندارن قرار گرفت.
• تهیه عکس- نقشه یکپارچه پهنه شمال گسل درونه
جهت تهیه این داده پس ازانجام تصحیحات و مراحل پیش پردازش، داده های Spot 11 ورقه زمین شناسی 1:100000 (از ششتمد تا تربت حیدریه) مربوط به محدوده شمال گسل درونه موزاییک و پردازش شده و سپس پلات فایل‌های نهایی در دو مقیاس 1:25000 و 1:50000 تهیه گردید.
بخش GIS:
تورج مجیدی فیض آبادی
کارشناسان این قسمت در سه ماهه دوم سال ٩٥ به تکمیل پروژه های باقیمانده از سال گذشته و بخشی از دستور کارهای برنامه سال جاری پرداخته‌اند. مهم‌ترین این پروژه‌ها به شرح زیر می‌باشند:
- واحد تحقیق و توسعه ژئومتیکس با راه اندازی آزمایشگاه های تخصصی شامل آزمایشگاه تلفیق و مدلسازی، آزمایشگاه توسعه استانداردها و آزمایشگاه زیرساخت داده مکانی فعالیت های مهمی انجام داده است که در شماره های آینده پیک خبر بصورت کامل به آنها اشاره خواهد شد.
- ساماندهی و بازبینی مجدد اطلاعات دورسنجی و رقومی آرشیو ( دورسنجی در قالب 69 DVD داده خام و 279 DVD داده‌های پردازش شده)
- آماده سازی لایه های واحدهای سنگی نقشه، لژاند، گسل‌های، مقیاس زمان و چارت زمین شناسی 1:1000.000 ایران در راستای ایجاد زیر ساخت داده مکانی ( SDI )
در راستای همکاری‌های بین مدیریت‌های منطقه‌ای و طبق هماهنگی‌های به عمل آمده بین مسئولین اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی مشهد و اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی استان مازندران (ساری)، عملیات کارتوگرافی رقومی نقشه زمین شناسی یکپارچه با مقیاس 1:250000 استان مازندران توسط کارشناسان این بخش انجام و نقشه زمین شناسی آن در محیط رقومی تحقق یافت. همچنین نقشه یکپارچه توپوگرافی به همراه Dem این استان در محیط رقومی تهیه شد.
این نقشه در تابستان سال جاری پس از اعمال تصمیمات پیشنهادی تحویل شد.
عملکرد اداره موزه و مستندات علوم زمین در سه ماهه دوم سال 95
نسترن شجاعی کاوه
موزه علوم زمین مشهد به عنوان تنها موزه تخصصی استان خراسان رضوی در حوزه علوم زمین می‌باشد که نمونه‌ها را با توجه به متون و دسته بندی های علمی جلوه های زمین شناختی ایران و جهان را به نمایش گذاشته است. خوشبختانه این موزه بسیار مورد توجه مسئولین و علاقمندان به مباحث مرتبط با علوم زمین قرار گرفته است و در تمامی بازدیدهای مسئولین کشوری از این استان، بازدید از این موزه در دستور کار قرار داشته و از این رهگذر با وجود تعطیلی مدارس و دانشگاه ها، در فصل تابستان نیز فعال بوده است.
افزون بر آن تلاش برای تهیه نمونه‌های زمین شناختی از سراسر ایران، تهیه شناسنامه نمونه ها و ثبت در سامانه جامع علوم زمین و همچنین سامانه میکروفسیل های منطقه، از کارهایی است که در سه ماهه دوم مجدانه پیگیر و دنبال شده است.
همانگونه که در گزارش سه ماهه اول آمده بود، داوران شورای جهانی صنایع دستی در اردیبهشت ماه مشهد را از نظر پتانسیل موجود در این زمینه و زیرساخت‌های مورد نظر، مورد ارزیابی قرار داده و از مراکز مختلف تولید صنایع دستی با گوهر سنگ ها و نیز اداره کل زمین شناسی و اکتشافات منطقه شمال شرق (به عنوان بازوی پژوهشی در بحث گوهرسنگ‌ها) بازدید نمودند. در این بررسی، موزه و پروژه پارک موزه علوم زمین به عنوان محل امن نگهداری از این گوهرسنگ‌ها مورد توجه ویژه قرار گرفت. در نهایت از بین شهرهای کاندید شده از دیگر نقاط آسیا و اقیانوسیه، مشهد به عنوان "شهر جهانی صنایع دستی گوهرسنگ‌ها" انتخاب شد. در این راستا آخرین روزهای مرداد ماه برای اعطای نشان "شهر جهانی صنایع دستی گوهرسنگ‌ها" تعیین و در این مراسم نمایشگاهی از طرف دبیرخانه شورای صنایع دستی گوهرسنگ‌ها (مشهد) با حضور هنرمندان گوهر تراش، آموزشگاه ها و شرکت های وابسته برگزار شد. اطلاعات بیشتر در بخش خبر پیک آمده است.
